Helena Stankiewicz
- Data urodzenia:
- 07.07.1904
- Data śmierci:
- 14.04.1996
- Data pogrzebu :
- 18.04.1996
- Długość życia:
- 91
- Days since birth:
- 43772
- Years since birth:
- 119
- Dni od śmierci:
- 10253
- Lata od śmierci:
- 28
- Kategorie:
- działacz społeczny, poeta, publicysta
- Narodowość:
- polska
- Cmentarz:
- Warszawa, Cmentarz Powązkowski - Stare Powązki
Helena Stankiewicz (Helena z Zanów Stankiewiczowa, ur. 7 lipca 1904 w Duksztach [obecna Republika Litewska], zm. 14 kwietnia 1996 r. w Warszawie) – polska działaczka społeczna, autorka wspomnień i wierszy.
Córka Tomasza Zana (1876-1950) i Teresy Dowgiałło (1884-1945). Prawnuczka Tomasza Zana "Promienistego" (1796-1855), bliskiego przyjaciela Adama Mickiewicza, siostra Tomasza Zana, konspiratora i żołnierza AK. Do wybuchu I wojny światowej (1914 r.) mieszkała w majątku swego ojca w Poniemuniu na Litwie, następnie z rodziną w Rosji, gdzie przebywała do wybuchu rewolucji październikowej. Do Polski powróciła w 1919 r. Uczyła się w gimnazjum polskim w Kownie (Litwa). Po maturze, w 1925 r. wyjechała do rodziny w Polsce. Studiowała na wydziale rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W 1926 r. wyszła za mąż za Kazimierza Stankiewicza (1894-1973) i zamieszkała z mężem w majątku Berżeniki (obecnie Litwa). W 1927 r. urodziła się ich córka Maria (zm. 1940), a następnie Krystyna (1931) oraz syn Józef (1936-2011).
Po wybuchu II wojny światowej cała rodzina została zmuszona do opuszczenia majątku i zamieszkania w Wilnie. Helena Stankiewicz była żołnierzem Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego. W 1945 r. Kazimierz Stankiewicz został wywieziony do łagru sowieckiego w Saratowie (skąd wrócił w 1949 r.) a reszta rodziny znalazła się w Warszawie.
Mieszkała na warszawskim Żoliborzu, przy ulicy Krasińskiego 20. Po wojnie pracowała jako kierowniczka stołówki i magazynierka w magazynie narzędzi medycznych. Pochowana 18 kwietnia 1996 r. na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera K, rząd 4).
Twórczość wspomnieniowa i poetycka
Na początku lat 90. XX wieku w Londynie ukazały się wspomnienia Heleny z Zanów Stankiewiczowej pt.: Pani na Berżenikach, spisane przez Wojciecha Wiśniewskiego. Książka stanowiła nieformalną II część, wydanych wcześniej w Paryżu, rozmów z bratem Heleny Stankiewicz, Tomaszem Zanem (1902-1989), pt.: Ostatni z rodu. Rozmowy z Tomaszem Zanem. Publikacja, bogato ilustrowana fotografiami archiwalnymi, stanowi niezwykłe świadectwo historii ziemiaństwa polskiego na Wileńszczyźnie w II Rzeczypospolitej a potem w powojennej Polsce, w wieku XX. Jest także historyczną opowieścią o losie rodu Zanów. Uzupełnia ją korespondencja autorki z Czesławem Miłoszem.
Helena z Zanów Stankiewiczowa była także autorką wierszy, będących świadectwem losu tych wszystkich, którzy zmuszeni zostali do opuszczenia swych domów na Kresach II Rzeczypospolitej, m.in.:
"W małym mieszkanku"
W małym mieszkanku na trzecim piętrze
Mieszkanko małe lecz duże wnętrze
Dwa pokoiki małe i ciasne
Lecz miejsca dużo bo serce własne
Nie mamy wielkich tu możliwości
Dać ludziom chcemy trochę radości
Kochać tradycje ojców najświętsze
W małym mieszkanku na trzecim piętrze
Nie ci co szumni nie ci co butni
Ale stroskani prawdziwie smutni
Dla Was otwarte serc naszych wnętrze
W małym mieszkanku na trzecim piętrze
oraz
"Maki"
O maki wy promieniste
Płatki macie jak ogień czerwone
Pod oknem gdzie jabłonie cieniste
Rosłyście w dni szczęściem olśnione
Tak was było wiele tak wiele
Mówiono mi: "zrywaj bo mało"
Dzisiaj rosną osty pokrzywy i chmiele
Bo tam gospodarza nie stało
A gospodarz po ciężkich zmaganiach
Ma mieszkanko na pięterku w mieście
Ma balkonik a w skrzynkach szczypiorek
Ma ogródek po latach nareszcie
W długiej skrzynce też rośnie nasturcja
I maciejka liliowa skromniutka
By pamiętał gospodarz że kiedyś
Właścicielem był większego ogródka
Idź na balkon i zrywaj szczypiorek
Tak go dużo więc zrywaj do woli
A że maki tam zarosły chwastami
Niech Cię serce gospodarza nie boli
Źródło informacji: wikipedia.org
Brak miejsc
Nie określono wydarzenia