Mieczysław Jastrun
- Data urodzenia:
- 29.10.1903
- Data śmierci:
- 22.02.1983
- Długość życia:
- 79
- Days since birth:
- 44028
- Years since birth:
- 120
- Dni od śmierci:
- 15057
- Lata od śmierci:
- 41
- Inne nazwiska/pseudonimy:
- Mojsze Agatsztajn
- Kategorie:
- pisarz, poeta, tłumacz
- Narodowość:
- żydowska
- Cmentarz:
- Warszawa, Cmentarz Powązkowski - Stare Powązki
Mieczysław Jastrun, pierwotnie Mojsze Agatsztajn (ur. 29 października 1903 w Korolówce k. Tarnopola, zm. 22 lutego 1983 w Warszawie) – polski poeta, prezentujący lirykę refleksyjno-filozoficzną i moralistyczną, tłumacz poezji francuskiej, rosyjskiej i niemieckiej.
Urodził się w Korolówce (w ówczesnej Galicji Wschodniej) w rodzinie żydowskiej, jako syn Józefa Agatsteina i Marii z domu Wiensohn. Dzieciństwo spędził w Jodłowej, do szkoły powszechnej uczęszczał w Ryglicach, gdzie jego ojciec otworzył gabinet lekarski. Mieszkali w różnych miejscowościach, w których pracował jego ojciec. W latach 1915−1919 przebywał w Krakowie, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Z powodu wybuchu wojny polsko-bolszewickiej przerwał naukę i zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Nie uczestniczył jednak w walkach, gdyż w tym czasie ciężko zachorował na tyfus. 9 marca 1920 wraz ze swoim starszym bratem Jerzym Stanisławem (późniejszy Jerzy Gierowski) przyjął chrzest w kościele parafialnym w Jodłowej. Nie powrócił już do Krakowa, a ostatnie dwie klasy szkoły średniej ukończył w Gimnazjum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie. Mieszkał wtedy w Pleśnej, u swojej dawnej opiekunki (1921−1923). Po zdaniu matury studiował polonistykę, germanistykę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zadebiutował jako poeta wierszem pt. Wielki wóz opublikowanym na łamach pisma „Skamander” (1925). W 1929 doktoryzował się u Stanisława Windakiewicza na podstawie rozprawy pt. Stosunek Wyspiańskiego do Słowackiego.
Po ukończeniu studiów, pracował jako nauczyciel języka polskiego i propedeutyki filozofii w prywatnym gimnazjum w Kolbuszowej (1928−1929), następnie w Brześciu i w Społecznym Polskim Gimnazjum Męskim w Łodzi. Jego uczniami byli m.in. Jerzy Jochimek i Jerzy Pomianowski. Od 1929 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP), a w 1930 został członkiem Polskiego Pen Clubu. Po wyjeździe z Tarnowa utrzymywał kontakt z miastem, gdzie spotykał się z innym literatem – Romanem Brandstaetterem. Rozwijał swą twórczość literacka ogłaszając liczne wiersze, artykuły i przekłady poetyckie w językach obcych w wielu czasopismach, m.in. w Wiadomościach Literackich, Skamandrze, Gazecie Literackiej, Okolicy Poetów, Kamenie czy Ateneum.
Po wybuchu II wojny światowej przedostał się w grudniu do okupowanego przez Sowietów Lwowa. Tu się zajmował pracą translatorską z klasyki rosyjskiej i ukraińskiej oraz brał udział w redagowaniu podręczników szkolnych w języku polskim. 17 września 1940 roku wstąpił do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy.
Po zajęciu Lwowa przez III Rzeszę w 1941 powrócił do Warszawy i włączył się w nurt tajnego nauczania oraz nawiązał współpracę z prasą konspiracyjną używając pseudonimu Jan Klonowicz. Aby uniknąć aresztowania przez gestapo przeniósł się do Międzylesia (lipiec 1944). Jeszcze przed zakończeniem wojny osiadł w Lublinie, gdzie pisał do tygodnika „Odrodzenie” (do 1949) oraz pracował w redakcji Wsi i Rzeczpospolitej.
Na jesieni 1945 wyjechał do Łodzi. Wstąpił do PPR; pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Kuźnicy”, w której ogłaszał swoje utwory. Od 1949 mieszkał na stałe w Warszawie; rok później ożenił się z poetką Mieczysławą Buczkówną (ur. 1924), z którą miał syna Tomasza (ur. 1950). Mieczysław Jastrun kontynuował pracę artystyczną publikując swoje utwory w wielu czasopismach i wydawnictwach. Prowadził także wykłady z poezji współczesnej na Uniwersytecie Warszawskim. W 1957, po zakazie wydawania miesięcznika „Europa”, którego był współzałożycielem, wystąpił z PZPR. Należał do sygnatariuszy Listu 34 – pisarzy i uczonych występujących w obronie wolności słowa (1964). Był laureatem wielu nagród literackich, m.in.: Nagrody Polskiego Pen Clubu za przekłady z języka niemieckiego (1969), Nagrody Fundacji im. A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1972).
Zmarł w Warszawie.
Twórczość
Poezja:
- Spotkanie w czasie, wyd. Ferdynand Hoesick, Warszawa 1929.
- Dzieje nieostygłe (1935).
- Strumień i milczenie, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Kraków 1937.
- Godzina strzeżona, Związek Zawodowy Literatów Polskich, Lublin 1944.
- Rzecz ludzka, „Książka”, Warszawa 1946.
- Sezon w Alpach i inne wiersze, „Książka”, Kraków 1948.
- Barwy ziemi, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1951.
- Poemat o mowie polskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1952.
- Genezy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959.
- Większe od życia, Czytelnik, Warszawa 1960.
- Intonacje, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1962.
- Strefa owoców, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964.
- W biały dzień, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1967.
- Godła pamięci, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969.
- Wyspa, Czytelnik, Warszawa 1973.
- Błysk obrazu, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975.
- Scena obrotowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977.
- Punkty świecące, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
- Wiersze z jednego roku, Czytelnik, Warszawa 1981.
- Fuga temporum, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986.
Eseje, szkice biograficzne, teksty o literaturze:
- Mickiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1949.
- Poeta i dworzanin. Rzecz o Janie Kochanowskim, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1954.
- Wizerunki. Szkice literackie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1956.
- Między słowem a milczeniem, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1960.
- Mit śródziemnomorski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1962.
- Wolność wyboru, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969.
- Sytuacja poezji, 1971.
- Gwiaździsty diament Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971.
- Walka o słowo, Czytelnik, Warszawa 1973.
- Podróż do Grecji, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978.
- Forma i sens poezji, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988.
Proza:
- Spotkanie z Salomeą, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959 (powieść o Słowackim).
- Piękna choroba, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1961 (powieść autobiograficzna).
- Smuga światła, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983 (wspomnienia)
- W innym miejscu, w innym czasie, Czytelnik, Warszawa 1994 (opowiadania)
- Dzienniki 1955-1981, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.
- Pamięć i milczenie. Z rękopisów przygotował do druku A. Lam. Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora, Pułtusk 2006.
Przetłumaczył Elegie duinejskie i Poezje Rainera Marii Rilkego, poezję Friedricha Hölderlina. Napisał esej O przekładzie jako o sztuce słowa.
Mieczysław Jastrun, mimo iż mocno związany był z Tarnowem i jego najbliższymi okolicami, nie eksponował tych więzów, ani nie starał się ich odnawiać. Jednak w jego twórczości, zwłaszcza prozatorskiej, znajduje się wiele wątków, odniesień czy wspomnień dotyczących tego czasu, kiedy tu żył i mieszkał, kiedy budziły się jego pierwsze fascynacje poetyckie, związki uczuciowe. Krainę dzieciństwa i młodości, „krainę snów” odkrywamy w „Dziennikach i wspomnieniach” (1955), „Pięknej chorobie” (1961), „Smudze światła” (1983) i zwłaszcza w pośmiertnie wydanych wspomnieniach „Pamięć i milczenie” (2006).
W 1950 roku z okazji Święta 22 lipca otrzymał Nagrodę Państwową I. stopnia. W 1955 roku otrzymał Nagrodę Państwową I. stopnia. W 1954, w 10 rocznicę Polski Ludowej został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1949 Prezydent RP Bolesław Bierut nadał mu Order Sztandaru Pracy I klasy.
Źródło informacji: wikipedia.org
Brak miejsc
Nie określono wydarzenia