Zbigniew Stefan Messner (ur. 13 marca 1929 w Stryju, zm. 10 stycznia 2014 w Warszawie) – polski ekonomista, pracownik naukowy, działacz państwowy, premier PRL w latach 1985–1988, poseł na Sejm PRL IX kadencji, profesor.

W 1945 roku, wraz z rodzicami i dwoma młodszymi braćmi, przeprowadził się z Kresów do Gliwic. Studia ukończył w 1953 roku w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach, a w 1961 roku doktoryzował się na tej uczelni. W 1977 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Od 1968 roku był prorektorem, a od 1975 do 1982 roku rektorem tej uczelni.

Od grudnia 1963 do 30 lipca 1968 był prezesem klubu piłkarskiego Piast Gliwice.

Członek PZPR; od 1981 roku w Biurze Politycznym KC, równolegle sekretarz KW PZPR w województwie katowickim.

Wicepremier ds. ekonomicznych od 1983 roku. Poseł na Sejm w latach 1985–1989. 6 listopada 1985 roku – po mianowaniu Wojciecha Jaruzelskiego na funkcję Przewodniczącego Rady Państwa – powołany na Prezesa Rady Ministrów. Jako ekonomista miał się zająć wprowadzaniem trudnych reform gospodarczych („drugiego etapu reformy”), co skończyło się fiaskiem. Społeczeństwo w referendum w 1987 roku wypowiedziało się przeciwko proponowanemu „radykalnemu uzdrowieniu gospodarki” oraz odrzuciło „polski model głębokiej demokratyzacji życia politycznego” (nie uzyskano wymaganej przez ustawę większości głosów wszystkich uprawnionych). Z powodu porażki w referendum 19 września 1988 Messner złożył dymisję z funkcji premiera. Kandydował bez powodzenia na posła w czerwcowych wyborach z 1989 roku.

W Biurze Politycznym pozostawał do X plenum KC PZPR w grudniu 1988 roku, kiedy to Wojciech Jaruzelski przeprowadził rekonstrukcję BP. Z Biura odeszli wówczas, obok Messnera, między innymi: Józef Baryła, Tadeusz Porębski oraz Zofia Stępień. Do rozwiązania PZPR w styczniu 1990 roku pozostawał w składzie Komitetu Centralnego. Aż do rozwiązania Rady Państwa w 1989 roku pozostawał jej członkiem.

Po 1989 roku powrócił do działalności naukowej. Jest autorem licznych książek i publikacji z zakresu ekonomii, przede wszystkim zastosowań informatyki w ekonomii i rachunkowości. Ostatnia publikacja książkowa: Teoretyczne podstawy rachunkowości (Warszawa 1994). Był także przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej Krajowej Izby Biegłych Rewidentów, a także (w latach 2003–2014) prezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

W 2003 roku wybrano go do rady nadzorczej Banku Gospodarki Żywnościowej jako reprezentanta Skarbu Państwa.

Nagrody i odznaczenia

W 1986 roku został doktorem honoris causa Uniwersytetu Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze. Otrzymał również nagrody resortowe I, II i III stopnia, a także następujące odznaczenia:

• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Odznaka Zasłużony Nauczyciel PRL