Roman Pampuch (ur. 4 marca 1927 w Bydgoszczy, zm. 14 lutego 2017) – polski profesor nauk technicznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Członek rzeczywisty PAN, doctor honoris causa AGH.

Wykształcenie średnie uzyskał w ramach tajnego nauczania w czasie okupacji, a maturę zdał w Częstochowie w 1945 roku. Dyplom mgr inż. chemii zdobył na Wydziale Ceramicznym Politechniki Śląskiej trzy lata później. Stopień naukowy doktora nauk chemicznych uzyskał na Politechnice Warszawskiej w 1954 roku; habilitację z zakresu nauk technicznych w Akademii Górniczo Hutniczej w 1963 roku; stanowisko profesora nadzwyczajnego nauk technicznych w 1969; natomiast profesora zwyczajnego nauk technicznych w roku 1976.

W Głównym Instytucie Górnictwa był organizatorem i kierownikiem pracowni fizykochemicznej Zakładu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu w latach 1948–1955. Następnie w latach 1955-1961 w Instytucie Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach kierował Zakładem Fizykochemicznym, w latach 1962–1967 na AGH był kierownikiem pracowni Fizykochemii Krzemianów Katedry Chemii Krzemianów, kierownikiem Katedry Nauki o Materiałach od 1967 i twórcą Katedry Ceramiki Specjalnej, prodziekanem Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki w latach 1964–1968, dziekanem w latach 1969–1971, a także dyrektorem Instytutu Ceramiki Specjalnej i Ogniotrwałej w latach 1969–1973 oraz dyrektorem naukowym Instytutu Inżynierii Materiałowej. Od 1969 roku należał do PZPR.

Od 1983 był członkiem korespondentem PAN, a od 1993 członek rzeczywistym tej organizacji. W roku 1993 uzyskał status członka czynnego Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1996-1997 pełnił obowiązki prezydenta Międzynarodowej Akademii Ceramiki. Jest członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Ceramicznego i członkiem Prezydium Polskiego Stowarzyszenia Biomateriałów.

Pampuch jest autorem 221 artykułów w recenzowanych czasopismach, 7 monografii i podręczników, współautorem 26 patentów. Wypromował 33 doktorów, a 8 jego wychowanków uzyskało tytuł profesora.

W roku 1996 został laureatem nagrody Prezesa Rady Ministrów RP za całokształt osiągnięć naukowych, 1996. Rok później został uhonorowany nagrodą Europejskiego Towarzystwa Ceramicznego im. L. Stuitsa. Uzyskał także nagrody Ministra Edukacji Narodowej i Rektora AGH za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne. W roku 1999 nadano mu tytuł doktora Honoris Causa AGH.

Badania

Roman Pampuch prowadził badania w następujących zakresach:

• fizykochemia węgla i procesów karbonizacji związków organicznych, mechanizm częściowego uwodornienia węgla, podstawy technologii otrzymywania włókien węglowych dla techniki i medycyny;
• krystalochemia krzemianów i przemian fazowych w krzemianach, szczególnie procesów rozkładu termicznego, określenie natury amorficznych faz przejściowych w procesach rozkładu glinokrzemianów oraz mechanizmu topotaktycznych reakcji rozkładu wodorotlenków;
• zjawiska spiekania nieorganicznych ciał stałych, sformułowanie mechanizmu przegrupowania ziarn, określenie roli wewnętrznych naprężeń w toku spiekania w zjawiskach zagęszczania i rozrostu ziarn;
• mechanizm samorozwijających się reakcji wysokotemperaturowych (spalanie w fazie stałej, SHS), ich zastosowanie do syntezy związków wysokotemperaturowych, sprecyzowanie specyficznego mechanizmu „wedrującej strefy reakcyjnej” w SHS, nowe kierunki kształtowania unikalnej mikrostruktury materiałów ceramicznych drogą wykorzystania SHS.