Arsienij Borisowicz Roginski (ros. Арсений Борисович Рогинский; ur. 30 marca 1946 w Wielsku, zm. 18 grudnia 2017 w Izraelu) – rosyjski historyk i działacz polityczny, przewodniczący Stowarzyszenia "Memoriał", badającego zbrodnie stalinowskie.

Życiorys

Urodził się w rodzinie represjonowanego inżyniera z Leningradu, w miejscu jego zesłania. Absolwent fakultetu historyczno-filologicznego Uniwersytetu w Tartu (1968). Pracował jako bibliograf oraz nauczyciel języka rosyjskiego i literatury w szkole. W ramach badań naukowych zajmował się historią Rosji XX wieku, zwłaszcza lat dwudziestych – w tym likwidacji partii eserowców i innymi politycznymi represjami.

W latach 1975–1981 redagował i wydawał w drugim obiegu zbiory prac historycznych "Pamiat´", które od 1978 roku były publikowane również za granicą.

Aresztowany w 1981 roku i skazany na cztery lata pozbawienia wolności za sfałszowanie dokumentów (próśb o udostępnienie materiałów z archiwów i bibliotek). Jako ostatnie słowo oskarżonego na swym procesie przedstawił wystąpienie "Sytuacja historyka w Związku Radzieckim", opublikowane przez czasopismo "Russkaja mysl". Odbył karę w całości, wyszedł na wolność w 1985 roku. Został całkowicie zrehabilitowany w 1992 roku.

W latach 1988–1989 był jednym z założycieli Stowarzyszenia Memoriał, od 1998 roku jest jego przewodniczącym. Od 2012 roku członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

Zmarł 18 grudnia 2017 w Izraelu w wieku 71 lat na chorobę nowotworową.

Prace naukowe

• Воспоминания крестьян-толстовцев. 1910-е – 1930-е годы (М.: Книга, 1989)

Odznaczenia

Estonia

• Order Krzyża Ziemi Maryjnej II Klasy

Polska

• Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (24 marca 2005, postanowieniem Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego za wybitne zasługi w ujawnieniu i udokumentowaniu prawdy o represjach wobec ludności polskiej w ZSRR)
• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (6 kwietnia 2010, postanowieniem Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego za wybitne zasługi w odkrywaniu i upowszechnianiu prawdy katyńskiej)

Niemcy

• Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec I Klasy (2010)