Jan Kulczyk (ur. 24 czerwca 1950 w Bydgoszczy, zm. 29 lipca 2015) – przedsiębiorca, właściciel przedsiębiorstwa Kulczyk Holding, z siedzibą w Warszawie i międzynarodowej grupy inwestycyjnej Kulczyk Investments (d. Kulczyk Investment House), z siedzibą w Luksemburgu oraz biurami w Dubaju, Londynie i Kijowie, od 2002 regularnie klasyfikowany w rankingach jako najbogatszy Polak.

Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy (1968). Ukończył prawo na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i handel zagraniczny na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Posiada stopień naukowy doktora prawa międzynarodowego – doktorat obronił w 1975.

W 2012 magazyn „Forbes”, umieścił Jana Kulczyka na pierwszym miejscu listy najbogatszych polskich ludzi biznesu, wskazując iż jego majątek wynosi 8,9 mld zł. W tym samym roku tygodnik „Wprost” również umieścił Jana Kulczyka na pierwszym miejscu swojej listy, jednak oszacował jego majątek na 9,7 mld złotych.

Jest uznawany za jednego z najlepszych polskich przedsiębiorców. Ma szerokie kontakty biznesowe poza granicami kraju. W 2013 amerykańskie czasopismo „Forbes” umieściło Jana Kulczyka na 384. miejscu wśród najbogatszych ludzi świata, szacując jego majątek na 3,5 mld USD. Jest najwyżej uplasowanym Polakiem w rankingu światowych miliarderów.

Biznesmen obecnie zajmuje się głównie inwestycjami w branżach: energetyka, ropa naftowa i gaz, infrastruktura, nieruchomości. Jego nowe przedsiębiorstwo Kulczyk Investments (d. Kulczyk Investment House) ma 40% udział w Neconde Energy Limited, spółce wydobywającej ropę naftową w Nigerii, 4,7% w San Leon Energy, zajmującej się poszukiwaniem, oceną oraz wydobyciem złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, 39% akcji Loon Energy Corporation, właściciela koncesji na poszukiwanie i wydobycie ropy w Kolumbii i Peru, 49,99% akcji Kulczyk Oil Ventures, spółki zajmującej się poszukiwaniem ropy i gazu na terenie Sułtanatu Brunei, Syrii i Ukrainy, oraz 10,2% udziałów w Ophir Energy, właścicielu koncesji na terenach roponośnych w Afryce. Portfel surowcowy Kulczyk Investments obejmuje również 15,4% Strata Limited, spółki prowadzącej projekty surowcowe na terenie Afryki oraz 28% udziałów w spółce Centar poszukującej surowców na terenie Afganistanu.

W 2010 we współpracy z Silverstein Properties Inc. założył Kulczyk Silverstein Properties, spółkę joint venture specjalizującą się w nieruchomościach komercyjnych na rynku Europy Środkowo-Wschodniej. W 2008 zainwestował w budowę kompleksu biurowców w Dubaju. W Warszawie planuje postawić biurowiec Kulczyk Tower, który ma być jednym z najwyższych w Europie kontynentalnej wieżowców. Zaangażował się też w sektorze finansowym budując sieć pośrednictwa kredytowego Family Finance. W 2009 wymienił pakiet 28% akcji Kompanii Piwowarskiej na 3,8% akcji spółki SABMiller, drugiego na świecie producenta piwa.

Poprzez spółki zależne ma 24% Autostrady Wielkopolskiej, 40% Autostrady Wielkopolskiej II SA oraz 45% Autostrady Eksploatacji. Jest właścicielem 56,7% pakietu akcji Pekaes SA.

Kulczyk Investments tworzy pierwszą polską prywatną grupę energetyczną o zasięgu międzynarodowym – grupę spółek zintegrowanych pionowo działających pod wspólną marką Polenergia w obszarze wytwarzania energii z konwencjonalnych i odnawialnych źródeł, jak również dystrybucji oraz obrotu energią elektryczną i jej produktami. W 2011 roku nabył 100% udziałów w Elektrociepłowni Nowa Sarzyna. W 2009 nabył 90% udziałów w spółce Chemikals Sp. z o.o., operującej kolejowym terminalem przeładunkowym na granicy Polski z obwodem kaliningradzkim. Do 2011, za pośrednictwem Kulczyk Pon Investment oraz Škoda Auto Polska sprowadzał do Polski samochody marek VW, Audi, Porsche, Škoda.

Miejsce na liście najbogatszych Polaków Wprost

• 2015 - 1 miejsce (15,1 mld zł)
• 2014 - 1 miejsce (13,1 mld zł)
• 2013 – 1 miejsce (12,5 mld zł)
• 2012 – 1 miejsce (9,7 mld zł)
• 2011 – 1 miejsce (8,5 mld zł)
• 2010 – 1 miejsce (7,1 mld zł)
• 2009 – 1 miejsce (5,9 mld zł)
• 2008 – 1 miejsce (6,7 mld zł)
• 2007 – 12 miejsce (3,2 mld zł)
• 2006 – 1 miejsce (4,1 mld zł)
• 2005 – 1 miejsce (5,5 mld zł)
• 2004 – 1 miejsce (12,5 mld zł)
• 2003 – 1 miejsce (12,5 mld zł)
• 2002 – 1 miejsce (12 mld zł)

Miejsce 12 w 2007 roku zajął ze względu na rozwód z żoną Grażyną Kulczyk.

Kariera w biznesie

Pierwszy kapitał na rozpoczęcie interesów Jan Kulczyk otrzymał od ojca Henryka. Za te pieniądze założył w 1981 polonijną firmę handlową – Interkulpol, jedno z pierwszych przedsiębiorstw zagranicznych powstałych w Polsce po II wojnie światowej.

W latach 80. organem kontrolującym działalność wszystkich firm polonijnych była Polsko-Polonijna Izba Przemysłowo-Handlowa Inter-Polcom. Jan Kulczyk zasiadał w jej władzach obok ojca Henryka. Był m.in. członkiem zarządu, zastępcą prezesa, a wreszcie prezesem. Blisko współpracował z Andrzejem Malinowskim, ówczesnym wiceministrem handlu wewnętrznego.

W 1988 Jan Kulczyk został oficjalnym dealerem Volkswagena w Polsce. Pierwszym wielkim interesem Kulczyka w III RP była w 1991 roku dostawa samochodów dla policji i UOP. Kierowane przez Andrzeja Milczanowskiego MSW zamówiło bez otwartego przetargu w firmie Kulczyka 3 tysiące samochodów za 150 milionów złotych.

W 1991 zarejestrował spółkę Kulczyk Holding Sp. z o.o., która w 1993 została przekształcona w spółkę akcyjną. Jan Kulczyk jest obecnie przewodniczącym rady nadzorczej Kulczyk Holding (prezesem jest Dariusz Mioduski). Spółka wchodzi w skład utworzonej w 2007 międzynarodowej grupy inwestycyjnej Kulczyk Investment House, od 2007 r. Kulczyk Investments Société Anonyme (SA) zarejestrowanej w Luksemburgu. Dywidendy wypłacane przez przedsiębiorstwa z Luksemburga polskim udziałowcom są zwolnione w Polsce z opodatkowania na mocy polsko-luksemburskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z 1995 r. W Luksemburgu od podatku dochodowego wolne są też zyski kapitałowe.

Do inwestycji zrealizowanych należą m.in.: Telekomunikacja Polska SA (47,5% akcji w latach 2000–2005 objęte przez konsorcjum Kulczyk Holding SA – France Telecom SA, udział Kulczyk Holding wynosił 13,6%), Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. (4,8% udziałów w latach 1993–1999 w partnerstwie z Deutsche Telekom Mobil Net GmbH), TUiR Warta SA (w latach 1996-2006, prawie 70% w szczytowym okresie. Wszystkie akcje zakupiono na giełdzie, z wyjątkiem 19,8% zakupionych od skarbu państwa), PTE WARTA S.A. (50% akcji w latach 2000-2005), PKN Orlen (ok. 5% w latach 2001-2005).

W 2004 okazało się, że Jan Kulczyk jest zamieszany w Aferę Orlenu. W ramach pracy Sejmowej Komisji Śledczej ujawniono, że Jan Kulczyk miał ogromny, niewspółmierny do liczby posiadanych akcji, wpływ na działanie i obsadzanie kluczowych stanowisk w PKN Orlen, oraz to że uczestniczył w spotkaniu z byłym rezydentem KGB w Polsce Władimirem Ałganowem oraz w spotkaniu z Romanem Giertychem na Jasnej Górze.

W celu wyjaśnienia Afery Orlenu wszczęto postępowanie w prokuraturze w Katowicach oraz powołano Sejmową Komisję Śledczą. Jan Kulczyk złożył wyjaśnienia przed Sejmową Komisją Śledczą i był czterokrotnie przesłuchiwany przez prokuraturę w charakterze świadka, ostatnio w kwietniu 2008. Ze względu na brak dowodów, prokuratura postanowiła umorzyć toczące się postępowanie.

W 2005 wyjechał za granicę i zamieszkał w Londynie, skąd zaczął planować międzynarodowe inwestycje. W 2007 powołał w tym celu dom inwestycyjny Kulczyk Investment House, który ostatecznie przyjął nazwę Kulczyk Investments. Około 2006 roku rozwiódł się z żoną – Grażyną Kulczyk, której według mediów pozostawił krajowy majątek, do którego należy między innymi centrum handlowo-kulturalne Stary Browar w Poznaniu. Zakup ziemi pod centrum zakończył się tzw. aferą Kulczyk park i zarzutami wobec urzędników miasta Poznań za zaniżenie ceny nieruchomości w centrum miasta.

Pozostała działalność

Jan Kulczyk jest współzałożycielem Polskiej Rady Biznesu, której prezesem był dwukrotnie. Znalazł się również wśród założycieli Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej.

Od czerwca 2006 zasiada w Radzie Dyrektorów Green Cross International – organizacji zajmującej się bezpieczeństwem ekologicznym, a od 6 października 2007 pełni funkcję przewodniczącego Rady.

Jest również przewodniczącym Rady ds. Wspierania Badań Naukowych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, był wieloletnim członkiem Rady Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Kościelnej Rady Gospodarczej. Zasiada w Międzynarodowej Radzie Gubernatorów działającej przy Peres Center for Peace.

W październiku 2007 został przewodniczącym Międzynarodowego Zielonego Krzyża, afiliowanej przy ONZ organizacji ekologicznej powołanej przez Michaiła Gorbaczowa.

W lutym 2008 został włączony do konfraterni zakonu Paulinów.

W 2010 powołał do życia CEED Institute, inkubator myśli i rozwoju promujący kraje Europy Środkowo-Wschodniej.

W 2012 przekazał 20 mln zł na budowę Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie (sfinansowanie wystawy stałej oraz objęcie patronatem nowoczesnego audytorium). Była to największa jednorazowa donacja na rzecz nowo powstającego muzeum.

W marcu 2014 roku powołał do życia Radę Polskich Inwestorów w Afryce, w skład której weszli przedstawiciele najważniejszych polskich spółek inwestujących na tym kontynencie – Kulczyk Investments, Polpharma, Grupa Azoty, Krezus, Ursus i Lubawa. Celem działania Rady jest wspieranie polskich firm w ich staraniach nawiązywania kontaktów na rynkach afrykańskich.

Nagrody i wyróżnienia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2015)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1998)
• Nagroda Kisiela 1992

Rodzina

Z pierwszego małżeństwa z Grażyną Kulczyk ma dwoje dzieci: syna Sebastiana (ur. 1980) i córkę Dominikę Kulczyk (ur. 1977, byłą żonę Jana Lubomirskiego-Lanckorońskiego).