Jurij Michajłowicz Łużkow (ros. Ю́рий Миха́йлович Лужко́в, ur. 21 września 1936 w Moskwie, ZSRR, zm. 10 grudnia 2019 w Monachium) – polityk rosyjski, w latach 1992–2010 mer Moskwy.

Życiorys

Był synem stolarza, który przeprowadził się z okolic Tweru do Moskwy. Studiował w Instytucie Przemysłu Petrochemicznego i Gazowniczego w Moskwie. W latach studiów pracował jako dozorca i ładowacz. W połowie lat 70. XX wieku wstąpił do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Pod koniec lat 80. XX wieku zrezygnował z pracy w przemyśle i został zatrudniony w urzędzie miejskim w Moskwie.

W 1992 roku dostał nominację na stanowisko burmistrza stolicy od pierwszego prezydenta Rosji Borysa Jelcyna. Po raz pierwszy wybrano go na stanowisko mera Moskwy w 1996 roku. Głosowało na niego wówczas 90% mieszkańców Moskwy. W 1999 roku Łużkow był rywalem Władimira Putina do fotela prezydenta Rosji pod koniec kadencji Borysa Jelcyna. W tym samym roku, znów wygrał wybory uzyskując 71,5% głosów wyborców. W 2001 roku był jednym z liderów i założycieli partii Jedna Rosja. W 2003 roku po raz kolejny został merem z poparciem 75% głosów. W 2005 roku pojawiły się kontrolowane przecieki z Kremla, że prezydent Putin zamierza usunąć Łużkowa ze stanowiska mera Moskwy. Głosi ksenofobiczne hasła zwłaszcza w stosunku do ludzi z Kaukazu. W 2008 roku został uznany za persona non grata na Ukrainie po tym, jak opowiedział się za przyznaniem Rosji Sewastopola. 28 września 2010 roku został odwołany ze stanowiska mera Moskwy.

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty. W 1958 roku poślubił Marinę Baszyłową, z którą miał dwóch synów. Po jej śmierci (w 1988 roku) związał się z Jeleną Baturiną, która później została uznana za najbogatszą kobietę w Rosji. Pobrali się w 1991 roku, mają dwie córki (ur. 1992 i 1994). Po odwołaniu ze stanowiska mera Moskwy wyjechał wraz z żoną i córkami do Anglii.

Odznaczenia

Został odznaczony m.in. Orderem Zasług dla Ojczyzny I, II i III klasy, Orderem Zasług Wojskowych, Orderem Honoru, Orderem Lenina oraz Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy.