Lesław Marian Bartelski (ur. 8 września 1920 w Warszawie, zm. 27 marca 2006 tamże) – krytyk literacki, prozaik, publicysta, poeta, varsavianista

Spędził dzieciństwo w Warszawie i na Górnym Śląsku, w Królewskiej Hucie (od 1935 Chorzów). Uczeń gimnazjum państwowego im. Mickiewicza w Warszawie (matura 1938), student Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego od 1938, podczas okupacji na tajnych kompletach UW (mgr 1948 r.). W 1939 r. ochotnik w obronie Pragi (336 pp, odcinek Saska Kępa). W okresie okupacji działacz podziemia kulturalnego 1942 – 1944 związany z grupą "Sztuka i Naród", skończył w 1944 kurs sprawozdawców wojennych. 1941 – 1945 żołnierz TOW oraz AK. Brał udział w powstaniu warszawskim w dowództwie pułku "Baszta" i Komendzie V Obwodu Mokotów. Po upadku powstania wywieziony na roboty przymusowe na Dolny Śląsk, uciekł z obozu pracy i przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie w Częstochowie został oficerem Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK aż do jej rozwiązania. Jesienią 1945 po ujawnieniu się zweryfikowany przez Departament Personalny MON jako ppor. czasu wojny.

W latach 1945 – 1972 redaktor czasopism m.in. "Polski Zbrojnej" (1946), "Nowin Literackich" (1947 – 1948), kierownik audycji poetyckich Polskiego Radia 1949 – 1951), czasopisma kulturalno-społecznego "Wieś" (1952 – 1953), tygodnika "Nowa Kultura" (1953 – 1963), tygodnika Kultura (1963 – 1972).

Wieloletni działacz Związku Literatów Polskich. W latach 1972-1978 prezes oddziału warszawskiego, 1989 wiceprezes ZLP, od 2000 honorowy prezes ZLP. Wieloletni członek władz ZBoWiD (wiceprezes Rady Naczelnej) oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy pomnika Bolesława Prusa, członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstania Warszawskiego, członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Państwa Podziemnego i AK. W sierpniu 1984 wszedł w skład Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40 Rocznicy Powstania Warszawskiego.

Był wieloletnim radnym Rady Narodowej m.st. Warszawy (1969–1984) i jej wiceprzewodniczącym (1973–1980).

Nagrody i odznaczenia

• 1951 – nagroda państwowa III stopnia
• 1966 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1969 – nagroda miasta Warszawy
• 1969 – nagroda Ministerstwa Obrony Narodowej II stopnia
• 1969 – nagroda im. W. Pietrzaka
• 1972 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1977 – nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki I stopnia
• 1980 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• 1985 – nagroda im. W. Pietrzaka
• 1991 – nagroda prezydenta Warszawy
• 1999 – im. W. Reymonta
• 2002 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski

Twórczość

Jest autorem ponad 50 pozycji wydawniczych. Głównym tematem jego twórczości są losy Pokolenia Kolumbów. Do najważniejszych pozycji należy powieści Genealogia ocalonych (1963) oraz 'Termopile literackie (2002), jak również popularne monografie Powstanie warszawskie (1965), Mokotów 1944 (1971), Pułk AK "Baszta" (1990) oraz leksykon Polscy pisarze współcześni 1939-1991 (1995).

Powieści

• 1951 – Ludzie zza rzeki
• 1958 – Pejzaż dwukrotny
• 1962 – Złota mahmudija
• 1964 – Wodorosty
• 1968 – Dialog z cieniem
• 1973 – Niedziela bez dzwonów
• 1975 – Krwawe skrzydła
• 1978 – Rajski ogród

Poezja, wspomnienia, opracowania

• 1948 – Przeciw zagładzie
• 1949 – Patrol między murami
• 1963 – Genealogia ocalonych
• 1963 – Jeździec z Madary
• 1965 – Powstanie warszawskie
• 1967 – W kręgu bliskich
• 1970 – Polscy pisarze współcześni
• 1971 – Mokotów 1944
• 1974 – Z głową na karabinie
• 1983 – Cień wojny
• 1988 – Pieśń niepodległa
• 1990 – Pułk AK Baszta
• 1990 – AK. Podziemna armia (t. I)
• 1993 – AK. Czas bitew (t. II)
• 1993 – Krzyż AK
• 1997 – W znaku Baszty
• 1999 – Getto. Warszawskie Termopile 1943
• 2000 – Praga. Warszawskie Termopile 1944
• 2002 – Termopile literackie
• 2002 – "Obroża". Warszawskie Termopile 1944
• 2004 – Mokotów. Warszawskie Termopile 1944
• 2006 – Ale zabaffa!