Michał Żółtowski – polski ziemianin, pisarz historyczny, prawnik, działacz społeczny zasłużony w dziele pomocy niewidomym i ubogim.
Urodził się 21 maja 1915 r. w Lozannie w Szwajcarii, zmarł 22 grudnia 2009 r. w Laskach.

Dzieciństwo i młodość

Michał Żółtowski pochodził ze znanej wielkopolskiej rodziny ziemiańskiej, właścicieli majątków Czacz, Białcz, Drzewce, Mierzewo, Czarkowo o powierzchni łącznej 4606 ha. Ojciec, Jan hr. Żółtowski, działał w Komitecie Narodowym Polskim, brał udział w obradach Konferencji pokojowej w Paryżu (1919), był prezesem Urzędu Likwidacyjnego w Poznaniu w latach 1919-1923, honorowym prezesem Wielkopolskiego Związku Ziemian w latach 1926-1936, oficerem Orderu Polonia Restituta.
Również dziad Michała Żółtowskiego, hr. Alfred, a także pradziad - hr. Marceli, byli znanymi wielkopolskimi patriotami i działaczami politycznymi oraz społecznymi.

Początkowe nauki Michał Żółtowski pobierał w domu. Gimnazjum ukończył w Poznaniu, następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie na Wydziale Prawa. Egzaminy końcowe zdał wiosną roku 1937 i w tym samym roku przystąpił do nauki w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Ukończył ją wiosną 1938 roku. Po ukończeniu podchorążówki otrzymał przydział do 15. Pułku Ułanów Poznańskich. Praktykę w pułku kończył 17 września 1938 r., zaś w okresie od 1 maja do 15 czerwca 1939 r. odbył ćwiczenia dla rezerwistów.

Okres II wojny światowej

Po mobilizacji 15. Pułku Ułanów w sierpniu 1939 r. Michał Żółtowski został skierowany do Ośrodka Zapasowego Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w Kraśniku. Następnie został internowany 30 września 1939 r. przez Armię Czerwoną i wywieziony do Wołoczysk za rzekę Zbrucz. Wypuszczony wraz z grupą żołnierzy szeregowych pochodzących z ziem wschodnich przebywał we Lwowie, skąd przedostał się do Lasów Lubartowskich. W tym czasie ciężko zachorował na odrę, a następnie dołączyły się problemy ze wzrokiem. Lata 1940-1941 przetrwał w majątku rodzinnym matki w lubartowskiem, gdzie opiekowała się nim jego siostra Teresa.

W 1942 r. Michał Żółtowski objął administrację majątku Minoga koło Ojcowa. Wtedy włączył się w działalność organizacji Tarcza. W 1943 r. złożył przysięgę żołnierza Armii Krajowej. W tym okresie pełnił funkcję instruktora dla kandydatów na podchorążych AK.

Czasy powojenne

By zrealizować dawne młodzieńcze marzenie i powołanie, w dniu 2 lipca 1945 r., przy wstawiennictwie skoligaconego z nim metropolity krakowskiego kard. Adama Sapiehy, Michał Żółtowski został przyjęty do Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. W tym czasie nawiązał przyjaźń z młodym klerykiem, późniejszym kardynałem, Franciszkiem Macharskim. Jednak po dwóch latach, ze względu na szybko postępującą gruźlicę, lekarze zdecydowali, że musi opuścić Seminarium dla podratowania zdrowia.
Przez pewien czas pracował w majątku rolnym w Kosyniu na Ziemi Warmińskiej, ale przejęcie gospodarstwa przez PGR zmusiło go do opuszczenia Kosynia. Dzięki pomocy przyjaciół podjął pracę w zakładzie wychowawczym księży salezjanów we Fromborku.

Zakład w Laskach

Do Zakładu dla Niewidomych w Laskach przybył 31 stycznia 1950 r. Po kilku miesiącach znów zapadł na gruźlicę i dopiero w 1953 r. podjął regularną pracę. W Laskach zetknął się z Henrykiem Ruszczycem, twórcą polskiej szkoły rehabilitacji zawodowej niewidomych. Przez krótki okres przebywał w Pieścidłach, gdzie prowadził gospodarstwo rolne Zakładu. Z powodu silnego nawrotu gruźlicy w 1958 r. na 15 miesięcy wyjechał do Szwajcarii dla poratowania zdrowia. Po powrocie do Lasek zajął się pracą wychowawczą, szkoleniem zawodowym niewidomych i życiem społecznym. Prowadził zajęcia z robót ręcznych, nadzorował warsztaty metalowy, drzewny, dziewiarski, szczotkarski i montażowy. Z jego inicjatywy w Zakładzie powstała Ochotnicza Straż Pożarna. Przez wiele lat był prezesem tej organizacji.

W latach 1969-1987 Michał Żółtowski pełnił funkcję sekretarza Zarządu Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi. Działał w komisji szkolnej i rolnej. Był zastępcą dyrektora w szkole podstawowej. Od lat osiemdziesiątych podjął pracę w komisji historycznej Towarzystwa. Owocem jej były liczne publikacje: Tarcza Rolanda (1988), pamiętniki jego ojca Jana Żółtowskiego - Dwa pokolenia. Wspomnienia wielkopolskiego ziemianina (1999), Henryk Ruszczyc i jego praca dla niewidomych (1994), Blask prawdziwego światła. Matka Elżbieta Róża Czacka i jej dzieło (1999), To wszystko działo się naprawdę (2002), Leon Krzeczunowicz UPRAWA-TARCZA (2004), autobiograficzne: Wspomnienia z młodych lat (2004) i Moje powojenne drogi (2008) oraz liczne artykuły.

Michał Żółtowski przepisał odzyskane prawa własności do majątku ziemskiego Drzewce k. Poniecka na rzecz Schroniska dla Niepełnosprawnych w Radwanowicach, prowadzonego przez Fundację im. Brata Alberta. W roku 2000 został za ten gest uhonorowany Medalem Świętego Brata Alberta.
W 1984 r. Michał Żółtowski za zasługi w tworzeniu Ochotniczej Straży Pożarnej został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. W roku 2000 otrzymał Medal Świętego Brata Alberta, zaś w 2007 r., na wniosek kierownika Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej odznaczył Michała Żółtowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Michał Żółtowski zmarł 22 grudnia 2009 r. w Laskach. Pochowany został na zakładowym cmentarzu Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi.