Pablo Ruiz Picasso właśc. Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Ruiz y Picasso (ur. 25 października 1881 w Maladze, zm. 8 kwietnia 1973 w Mougins) – hiszpański malarz, rzeźbiarz, grafik i ceramik, uznawany za jednego z najwybitniejszych artystów XX wieku. On i Georges Braque są twórcami nurtu malarstwa zwanego kubizmem.

Talent Picassa został odkryty przez jego ojca, znakomitego rysownika. Od najmłodszych lat Pablo, ujawniał swój talent malarski i plastyczny. Następnie kształcił się w Hiszpanii, później w Paryżu (1901-1922), gdzie znaczny wpływ na jego twórczość miało zetknięcie z postimpresjonistami (m.in. Henrim de Toulouse-Lautrekiem, który miał duży wpływ na jego twórczość sprzed 1901 roku). Prace Picassa z lat 1901-1904 określa się jako okres błękitny. Były to dzieła utrzymane w kolorycie melancholijnym, ukazujące tematykę i postaci osób biednych (Życie, Stary gitarzysta, Dwie siostry, Prasowaczka). Jego pracownia mieściła się przy ulicy La Boètie. Od 1904 mieszkał w Bateau-Lavoir przy ulicy Ravignan 13.

Po tym okresie twórczość Picassa weszła w okres różowy, między innymi sceny z życia cyrkowców (Dziewczyna na kuli, Kuglarze, Toaleta, Rodzina arlekina).

Od 1907 Picasso pod wpływem Paula Cézanne'a oraz sztuki iberyjskiej i afrykańskiej rozpoczął twórcze eksperymenty z geometryzacją i uproszczeniem formy, które dały początek kubizmowi (Panny z Awinionu, Portret Gertrudy Stein). W dalszym okresie po współpracy z Georges'em Brakiem skrystalizowały się zasady kubizmu analitycznego, hermetycznego i syntetycznego.

Za manifest kubizmu uważana bywa premiera utworu scenicznego Parady do libretta Jean Cocteau, do którego muzykę napisał Erik Satie, a scenografię zaprojektował Picasso. Wystawiony został w 1917 przez „Balety Rosyjskie” Siergieja Diagilewa.

Następne lata charakteryzowały ciągłe poszukiwania twórcze. Gdy wybuchła wojna domowa w Hiszpanii opowiedział się po stronie republikańskiej, a w 1937 na zamówienie republikańskiego rządu Hiszpanii za 200 tys. peset namalował słynną Guernicę, obraz wystawiony w Pawilonie Hiszpanii na Wystawie Światowej w Paryżu. Okres II wojny światowej spędził w Paryżu, w 1944 wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej, a po wojnie zaangażował się po stronie ruchów lewicowych i pokojowych.

W 1946 wyjechał na Lazurowe Wybrzeże. W 1948 zamieszkał w Vallauris.

Między innymi wziął udział w Kongresie we Wrocławiu w 1948 oraz namalował obrazy antywojenne (Masakra w Korei, Wojna, Pokój). Okres twórczości powojennej Picassa jest bardzo bogaty, różnorodny i nie poddający się klasyfikacji. Na tle sztuki XX wieku osobowość twórcza Picassa miała olbrzymi wpływ na każdą dziedzinę współczesnej plastyki. Jego córką jest Paloma Picasso.

W 2010 odnaleziono 271 nieznanych dzieł Picassa (kolaże, akwarela, gwasze, litografie, zeszyty i rysunki) pochodzących z lat 1900–1932.

Picasso na rynku sztuki

W maju 2004 dom aukcyjny Sotheby's sprzedał obraz Chłopiec z fajką (1905) za 126,4 mln dolarów (cena wylicytowana, bez kosztów domu aukcyjnego: 104.2 mln dolarów).  W maju 2010 sprzedano obraz Akt, zielone liście i popiersie (1932) za 112 mln dolarów (cena wylicytowana: 106.5 mln dolarów). W maju 2006 dom aukcyjny Sotheby's sprzedał obraz Dora Maar au Chat (1941) za 107,9 mln dolarów (cena wylicytowana: 95.2 mln dolarów).