Silvio Berlusconi; ur. 29 września 1936 w Mediolanie, zm. 12 czerwca 2023 tamże) – włoski polityk i przedsiębiorca. Trzykrotny premier Włoch (w latach 1994–1995, 2001–2006 i 2008–2011), stojący na czele czterech rządów. Założyciel partii Forza Italia, następnie twórca ugrupowań Lud Wolności i reaktywowanego FI, parlamentarzysta krajowy i europejski. Określany jako osoba dominująca przez kilkanaście lat we włoskiej polityce.

Twórca holdingu Fininvest i imperium medialnego Mediaset, kontrolujący poprzez swoje przedsiębiorstwa m.in. stacje telewizyjne, gazety, czasopisma i agencje reklamowe. Były prezes i właściciel klubu piłkarskiego A.C. Milan. Notowany na listach najbogatszych osób świata. W 2008 magazyn „Forbes” oszacował majątek rodziny na 9,4 miliarda dolarów, co plasowało ją na 90. miejscu. W 2009 przez ten sam magazyn umieszczony na 12. miejscu najbardziej wpływowych ludzi świata.

Wzbudzał przy tym liczne kontrowersje, zarzucano mu konflikt interesów, był bohaterem skandali obyczajowych, objęty także licznymi postępowaniami karnymi głównie dotyczącymi korupcji.

Życiorys

Berlusconi urodził się w Mediolanie w rodzinie zaliczającej się do klasy średniej. Jego ojciec Luigi był pracownikiem sektora bankowego, matka Rosa zajmowała się domem. Najstarszy z trójki rodzeństwa, jego siostra Maria Francesca Antonietta urodziła się w 1943, a jego brat Paolo sześć lat później.

Ukończył salezjańskie liceum klasyczne w Mediolanie. W 1954 podjął studia prawnicze na Uniwersytecie w Mediolanie, absolwentem tej uczelni został w 1961.

Zawodowo pracował już w czasie studiów, zajmował się śpiewaniem w trakcie różnych imprez, występował jako crooner na promach wycieczkowych po Morzu Śródziemnym. Do działalności muzycznej powrócił po kilkudziesięciu latach, współpracując ze swoim przyjacielem, Mariano Apicellą, przy jego płytach Meglio 'na canzone (2003) i L'ultimo amore (2006).

Zajmował się następnie sprzedażą bezpośrednią, pracował w agencji nieruchomości, w 1961 współtworzył firmę z tej branży Cantieri Riuniti Milanesi. Później tworzył przedsiębiorstwa Edilnord, Italcantieri i Milano 2, działające głównie w branży budowlanej. W latach 70. zaczął działać w sektorze medialnym, zakładając najpierw telewizję kablową Telemilano. W 1980 na bazie tej telewizji i kilku regionalnych kanałów powstała stacja Canale 5, pierwsza ogólnokrajowa prywatna telewizja we Włoszech. Pod koniec lat 70. Silvio Berlusconi założył holding Fininvest, przy czym medialna część weszła w skład koncernu Mediaset, również kontrolowanego przez rodzinę Berlusconich. Jeszcze w latach 80. wykupiono stacje telewizyjne Italia 1 i Rete 4. Holding działał także na rynku telewizyjnym we Francji, Hiszpanii i Niemczech. Rozszerzał swoją działalność również na inne branże: finansową (Mediolanum), wydawniczą (Arnoldo Mondadori Editore), kulturalną (Teatro Manzoni w Mediolanie), sprzedaży detalicznej (Standa).

W latach 1986–2017 Silvio Berlusconi był właścicielem, a z przerwami również prezesem klubu piłkarskiego A.C. Milan. Okazjonalnie udzielał się również jako producent i producent wykonawczy przy produkcjach filmowych i telewizyjnych.

Stał się jedną z najbogatszych osób we Włoszech. W 2008 „Forbes” oszacował wartość majątku jego rodziny na 9,4 miliarda dolarów. Utrzymywał się na liście najbogatszych ludzi na świecie również w kolejnych latach, w 2019 aktywa rodziny wyceniono na 6,3 miliarda dolarów.

Życie prywatne

W 1965 Silvio Berlusconi zawarł związek małżeński z Carlą Dall’Oglio. Ze związku tego urodziło się dwoje dzieci: Maria Elvira (w 1966) i Pier Silvio (w 1968). Jego partnerką życiową w trakcie małżeństwa została aktorka Veronica Lario, z tego związku urodziło się troje dzieci: Barbara (w 1984), Eleonora (w 1986) oraz Luigi (w 1988). W 1985 rozwiódł się z pierwszą żoną, pięć lat później zawarł drugi związek małżeński ze swoją drugą partnerką. W 2009 Veronica Lario złożyła pozew o rozwód, zarzucając mężowi utrzymywanie relacji i przyjmowaniu przez niego młodych kobiet w swojej rezydencji. W 2012 orzeczeniem sądowym Silvio Berlusconi został zobowiązany do płacenia byłej żonie alimentów w wysokości 36 milionów euro rocznie. Ostatecznie w 2014 na skutek kolejnych odwołań wysokość alimentów została ustalona na 2 miliony euro miesięcznie.

Jego kolejnymi partnerkami życiowymi zostawały Francesca Pascale i Marta Fascina.

Pod koniec lat 70. został członkiem loży masońskiej Propaganda Due[6]. Jako kawaler Orderu Zasługi za Pracę zyskał we Włoszech przydomek il Cavaliere.

W kulturze masowej

Jego życie i działalność polityczna była kanwą m.in. następujących filmów:

• Kajman (Il caimano, włoski, fabularny) – reż. Nanni Moretti z 2006 (o producencie filmów klasy B próbującym zrobić film o polityku),
• Bye Bye Berlusconi! (niemiecki, fabularny) – reż. Jan Henrik Stahlberg z 2006 (o grupie genuańskich filmowców zamierzających porwać polityka i rozliczyć go z działalności),
• Wideokracja (Videocracy, szwedzko-duńsko-brytyjsko-włoski, dokumentalny) – reż. Erik Gandini z 2009 (o sile Silvia Berlusconiego jako potentata medialnego oraz jego wpływie na kulturę i politykę),
• Draquila – Wstrząsy we Włoszech (Draquila – L'Italia che trema, włoski, dokumentalny) – reż. Sabina Guzzanti z 2010 (o odpowiedzi władz włoskich na trzęsienie ziemi w L’Aquili z 2009),
• Oni (Loro, włoski, fabularny) – reż. Paolo Sorrentino z 2018 (o polityce jako cynicznym spektaklu)