Thomas Gainsborough (ur. przed 14 maja 1727, kiedy został ochrzczony, zm. 2 sierpnia 1788) – malarz angielski, znany portrecista i pejzażysta.

Biografia

Thomas Gainsborough urodził się jako najmłodszy syn tkacza, Johna Gainsborough, w Sudbury (hrabstwo Suffolk) w Anglii. W wieku trzynastu lat namówił ojca, aby ten pozwolił mu kształcić się w Londynie. W stolicy Gainsborough początkowo trenował pod okiem francuskiego rytownika i malarza, Huberta Gravelota, tworzącego w stylu francuskiego rokoka. Miało to niebagatelny wpływ na rozwinięcie się twórczości przyszłego artysty. Ostatecznie jednak Gainsborough dołączył do Williama Hogartha i jego szkoły. Jednym z jego mentorów był Francis Hayman. W latach Gainsborough 40. poślubił Margaret Burr, nieślubną córkę księcia Beaufort. Prace artysty, wtedy głównie pejzaże, nie sprzedawały się zbyt dobrze. W 1748 Gainsborough powrócił do rodzinnego miasta i skupił się na malowaniu portretów. W 1752 małżeństwo z dwiema córkami przeprowadziło się do Ipswich. Ilość zleceń na portrety zwiększyła się, ale klientela składała się głównie z lokalnych kupców i dziedziców. Gainsborough był zmuszony do pożyczania z renty dożywotniej żony.

W 1759 Gainsborough z rodziną przeprowadził się do Bath. Tam badał portrety van Dycka i zaczął przyciągać dobrze płacącą klientelę z wyższych klas. W 1761 zaczął wysyłać swoje prace na wystawę Towarzystwa Sztuki w Londynie (obecnie Królewskie Towarzystwo Sztuki, którego był z jednym pierwszych członków), zaś od 1765 na doroczną wystawę Royal Accademy. Wybierał portrety dobrze znanych i sławetnych klientów, by przyciągnąć uwagę. Te wystawy pomogły mu w zdobyciu reputacji na skalę narodową, dzięki czemu zaproszono go do stania się jednym z założycielskich członków Royal Academy w 1769. Jego stosunki z akademią nie były jednak proste i w 1773 przestał wystawiać tam swoje obrazy.

W 1774 Gainsborough z rodziną przeniósł się do Londynu by mieszkać w Schomberg House przy ulicy Pall Mall. W 1777 ponownie zaczął wystawiać prace w Royal Academy, w tym portrety współczesnych sław, jak Książę i Księżna Cumberland. Wystawa jego prac trwała przez następne 6 lat. W 1780 namalował portrety Jerzego III Hanowerskiego oraz królowej. Krótko po tym otrzymał wiele innych królewskich zleceń. Dało mu to możliwość wpływania na Akademię i pozwoliło wybierać sposób, w jaki życzył sobie wystawiać swoje prace. Jednakże w 1783 usunął je z nadchodzącej wystawy i przeniósł je do Schomberg House. W 1784 malarz królewski Allan Ramsay zmarł i król był zmuszony do zatrudnienia rywala Gainsborougha, prezesa Akademii – Joshuę Reynoldsa. Gainsborough pozostał jednak ulubionym malarzem dworu. Zmarł na raka 2 sierpnia 1788 w wieku 61 lat. Według swojej woli został pochowany przy kościele pw. św. Anny w Kew, gdzie regularnie brała udział w nabożeństwach rodzina królewska. W ostatnich latach swojego życia Gainsborough często malował stosunkowo proste, zwyczajne pejzaże.

Twórczość

Gainsborough, wraz z Richardem Wilsonem, był jednym z inicjatorów osiemnastowiecznej brytyjskiej szkoły pejzażystów, choć jednocześnie, jak Joshua Reynolds, był dominującym portrecistą brytyjskim drugiej połowy XVIII wieku. Tworzył bardziej z własnych obserwacji natury niż według założeń formalnych zasad akademickich. Poetycka wrażliwość jego obrazów skłoniła Constable'a do wypowiedzenia się: Patrząc na nie, ostrzegamy łzy w naszych oczach i nie wiemy, skąd się wzięły. Jedynym znanym asystentem artysty był jego krewny, Gainsborough Dupont. Gainsborough uchodził również za świetnego malarza zwierząt, które często towarzyszyły portretowanym kobietom. Jednymi z bardziej znanych płócien artysty są dzieła Robert Andrews z żoną Frances Mary (1748), Błękitny chłopiec (ok. 1770), Poranny spacer (1785).