Vittorio Emanuele di Savoia (ur. 12 lutego 1937 w Neapolu, zm. 3 lutego 2024 w Genewie) – ostatni książę koronny Królestwa Włoch i głowa rodu Sabaudzkiego.

Włoscy monarchiści określają go jako Vittorio Emanuele IV (Wiktor Emanuel IV).

Życiorys

Był księciem Neapolu i jednocześnie ostatnim następcą tronu Królestwa Włoch. Do swojej śmierci był głową dynastii sabaudzkiej (wł. Casa di Savoia) i tytułował się królem Włoch, a także Królem Jerozolimy. Jego nadzieje na objęcie tronu swego kraju rozwiały się po referendum konstytucyjnym 2 czerwca 1946 roku, kiedy społeczeństwo włoskie większością 54,3% głosów zadecydowało o zniesieniu monarchii i przyjęciu republikańskiej formy rządów, jednocześnie wybierając przedstawicieli do Zgromadzenia Konstytucyjnego.

Został następcą tronu we Włoszech 9 maja 1946 roku. Monarchia została zniesiona w jego kraju 13 czerwca 1946 roku, był więc następcą tronu przez 34 dni. W Szwajcarii został namiętnym kolekcjonerem monet. Pasją tą zaraził się od swego dziadka.

W 1983 roku zmarł jego ojciec, król Humbert II, którego pogrzeb zgromadził około 350 tysięcy jego rodaków na uroczystości i 23 miliony przed telewizorami. Razem z Vittorio Emanuele, jego rodziną, księciem Monako Rainierem III, wysłannikiem prezydenta Francji Francois Mitteranda i arcyksięciem Ottonem Habsburgiem w pogrzebie wziął udział legat papieski.

Włączył się w politykę Włoch występując z oficjalnymi roszczeniami do tronu, 15 grudnia 1969 roku ogłosił się jednostronnie królem Włoch. Jego sprawę wspomaga partia Alleanza Monarchica wydająca również gazetę „Italia Reale” (Królewskie Włochy).

Rodzina

11 stycznia 1970 roku w Las Vegas Vittorio Emanuele wziął ślub cywilny z Mariną Ricolfi Doria (ur. 12 lutego 1935 roku w Genewie). Świadkiem tego ślubu był szach Iranu – Reza Pahlawi. 7 października 1971 para wzięła ślub kościelny w Teheranie.

Mają jednego syna – Emanuele Filiberto (ur. 22 czerwca 1972 roku w Genewie), który ożenił się z aktorką francuską Clotilde Courau i ma dwie córki – Vittorię i Luisę.

Kontrowersje

• W nocy 17 sierpnia 1978 roku będąc na pokładzie jachtu Cocke, aby odzyskać swoją łódkę, śmiertelnie postrzelił śpiącego na pokładzie jachtu Mapagia 19-letniego Dirka Hamera. Po trwającym 13 lat procesie uznany za winnego nielegalnego posiadania broni i skazany na sześć miesięcy więzienia w zawieszeniu. Prokuratura wycofała zarzut zabójstwa.
• 16 czerwca 2006 roku został aresztowany i oskarżony o korupcję i stręczycielstwo.
• W 2007 roku Vittorio Emanuele i jego syn Emanuel Filibert zgłosili wniosek o odszkodowanie od państwa włoskiego w wysokości 260 mln euro tytułem strat finansowych i krzywd moralnych oraz zwrotu nieruchomości. Rząd włoski odrzucił te żądania.
• W czerwcu 2006 roku jego kuzyn – Amadeo, książę Aosty ogłosił siebie głową rodziny sabaudzkiej i prawowitym księciem Sabaudii, tym samym zakwestionował prawa Vittorio Emanuele i jego syna. Amadeo twierdził, że Vittorio Emanuele został wykluczony z sukcesji po tym jak w 1971 poślubił Marinę Ricolfi Doria bez wymaganej zgody swojego ojca i ówczesnej głowy rodziny – Humberta II. Vittorio Emanuele i jego syn wnieśli do sądu sprawę o zakazanie Amadeo używania tytułu Księcia Sabaudii. Pierwsze obrady odbyły się w sądzie w Arezzo, w styczniu 2010 roku zapadł wyrok. Sąd uznał, że Amadeo niesłusznie ogłosił się głową rodziny i nie ma prawa tytułować się księciem Sabaudii, tym samym przychylił się do stanowiska Vittorio Emanuele i jego syna. Dodatkowo sąd nakazał Amadeuszowi zapłacić kuzynowi 50 tys. euro oraz pokryć koszty sądowe procesu. Amadeo zapowiedział apelację. W dniu 15 września 2010 roku ogłoszono wyrok, który uchylał wyrok pierwszej instancji, pozwalając Amadeo i jego synowi Aimone na używanie nazwisko „di Savoia”.