Wasilij Iosifowicz Stalin, ros. Василий Иосифович Сталин; znany także jako Wasilij Iosifowicz Dżugaszwili, ros. Василий Иосифович Джугашвили; (ur. 21 marca 1921 w Moskwie, zm. 19 marca 1962 w Kazaniu) – radziecki dowódca wojskowy, generał-lejtnant lotnictwa ZSRR, dowódca Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego.

Życiorys

Dzieciństwa i młodość

Urodził się 21 marca 1921 w Moskwie jako syn Józefa Stalina i jego drugiej żony, Nadieżdy Alliłujewej. Jako ucznia, Wasilija wyróżniały tylko jego wybryki, jego oceny szkolne były bardzo złe. Śmierć matki zapoczątkowała poważne zmiany w jego życiu. Począwszy od tej chwili Józef Stalin przestał odwiedzać swoje dzieci. Tylko niańka i szef straży bezpieczeństwa Stalina opiekowali się Wasilijem i jego siostrą Swietłaną. Gdy Wasilij miał 17 lat wyraził chęć wstąpienia do szkoły lotniczej. Wstawiennictwo Ławrentija Berii było konieczne ze względu na słabe stopnie Wasilija w szkole. Na początku Wasilij Stalin traktowany był w sposób specjalny (pokój jednoosobowy, posiłki w oficerskiej stołówce), ale jego ojciec osobiście interweniował i Wasilij stracił przywileje.

Służba wojskowa

Wasilij rozpoczął czynną służbę wojskową w 16 Lotniczym Dywizjonie w Moskwie. Jednak spędzał więcej czasu na obiektach sportowych niż w jednostce wojskowej. Tutaj poznał Galinę Burdonskową, swoją przyszłą żonę. Pobrali się gdy Wasilij miał 19 lat.

Jako oficer Armii Czerwonej Wasilij otrzymywał szybkie awanse. Na początku II wojny światowej był inspektorem Sił Powietrznych w Sztabie Generalnym RKKA. W grudniu 1941 był jednym z głównych oficerów w Inspektoracie Sił Powietrznych i po kilku miesiącach awansował na pułkownika. Pod koniec wojny został generalnym dowódcą Sił Powietrznych.

W 1946 otrzymał awans do stopnia generała-majora, a w 1947 na generała-lejtnanta. W 1948 został mianowany dowódcą Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Został jednak zwolniony z tego stanowiska po wypadku lotniczym podczas defilady wojskowej 27 lipca 1952.

Aresztowanie i więzienie

Po śmierci ojca zaczęły się kłopoty Wasilija. 28 kwietnia 1953 został aresztowany, ponieważ podczas kolacji-party z zagranicznymi dyplomatami ujawnił tajne informacje. Oskarżono go o oczernianie przywódców ZSRR, anty-sowiecką propagandę i zaniedbania w sprawach karnych. Dochodzenie sądowe było prowadzone przez jednego z najbardziej brutalnych prokuratorów – Lwa Włodzimirskiego. Podczas dochodzenia Wasilij przyznał się do winy. Wkrótce potem, w grudniu 1953, prokurator i jego szef Ławrentij Beria w wyniku walki o władzę po Stalinie zostali straceni.

Wasilij Stalin poprosił nowych przywódców radzieckich – Nikitę Chruszczowa i Gieorgija Malenkowa o ułaskawienie, ale uznano go za zbyt niebezpieczną osobę i był sądzony za zamkniętymi drzwiami. Został skazany na 8 lat pozbawienia wolności i dyscyplinarne wydalenie z armii. Osadzono go w więzieniu pod nazwiskiem Wasilij Pawłowicz Wasiljew. 11 stycznia 1960 został zwolniony z odbywania kary. Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego postanowił przyznać mu emeryturę, rekompensatę finansową w wysokości 30.000 rubli, trzypokojowe mieszkanie w Moskwie oraz skierować go na trzymiesięczną rekonwalescencję do Kisłowodzka. Otrzymał również pozwolenie na występowanie w mundurze generalskim oraz zachował wszystkie odznaczenia i medale.

Wasilij Stalin spodziewał się otrzymać oficjalne przeprosiny, ale nigdy do tego nie doszło. Jego problemy z alkoholem pogarszały jego stan zdrowia. 9 kwietnia 1960 poprosił marszałka Klimenta Woroszyłowa o ponowne powołanie do czynnej służby wojskowej. 15 kwietnia – zirytowany brakiem odpowiedzi – poszedł do chińskiego konsulatu i poprosił o wizę. Stosunki między Związkiem Radzieckim a Chińską Republiką Ludową były bardzo napięte i dlatego Rada Najwyższa ZSRR postanowiła 16 kwietnia zatrzymać Wasilija w areszcie domowym w Kazaniu i pozbawić go wszelkich przywilejów. Zmarł 19 marca 1962 w Kazaniu, z powodu przewlekłego alkoholizmu i tam został pochowany.

W 1999 Wasilij Stalin został częściowo zrehabilitowany, a w 2002 jego ciało zostało ponownie pochowane na cmentarzu w Moskwie.

Odznaczenia

• Order Czerwonego Sztandaru – dwukrotnie (ZSRR)
• Order Suworowa II klasy (ZSRR)
• Order Aleksandra Newskiego (ZSRR)
• Medal "Za obronę Moskwy" (ZSRR)
• Medal "Za obronę Stalingradu" (ZSRR)
• Medal "Za wyzwolenie Warszawy (ZSRR)
• Medal "Za zdobycie Berlina" (ZSRR)
• Medal "Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (ZSRR)
• Order Krzyża Grunwaldu III Klasy (Polska)

Genealogia

  Jekaterina Gieorgijewna Geładze       Wissarion Iwanowicz Dżugaszwili                                                                           Jekaterina Swanidze       Józef Stalin         Nadieżda Alliłujewa                                                                                                                                 Julia Melcer   Jakow Dżugaszwili     Wasilij Stalin   Swietłana Alliłujewa                                                                                                 Jewgienij Dżugaszwili   Galina Dżugaszwili