Willy Brandt, właśc. Karl Herbert Frahm (ur. 18 grudnia 1913 w Lubece, zm. 8 października 1992 w Unkel) – polityk niemiecki, działacz socjaldemokratyczny, członek SPD i jej przewodniczący w latach 1964−1987, kanclerz RFN w latach 1969−1974, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1971, Człowiek Roku 1970 według magazynu „Time”.

Młodość i czasy II wojny światowej

Pochodził z robotniczej rodziny. W 1932 roku ukończył gimnazjum Johanneum w Lubece. Wcześnie zainteresował się działalnością polityczną. W 1930 roku wstąpił do SPD, a od 1931 roku współpracował z rozłamową Socjalistyczną Partią Robotniczą (SAPD). W tym czasie udzielał się także jako dziennikarz. Po przejęciu władzy przez Adolfa Hitlera w Niemczech w 1933 roku wyemigrował do Norwegii, by założyć tam filię SAPD i prowadzić walkę przeciwko nazistom. Nawiązał kontakty z norweskim ruchem robotniczym. W 1938 roku władze III Rzeszy pozbawiły Frahma obywatelstwa. Pod nazwiskiem Gunnar Gaasland odwiedził Niemcy podając się za norweskiego studenta w 1936 roku. Używał on już wtedy nazwiska Brandt i przyjął obywatelstwo Norwegii. W latach 1937-1939 był korespondentem prasowym w republikańskiej Hiszpanii jako dziennikarz dla kilku lewicowych gazet w czasie hiszpańskiej wojny domowej. Po zajęciu Norwegii przez Niemców, Brandt uciekł w 1940 do Szwecji, gdzie kontynuował działalność polityczną. Ambasada rządu norweskiego na emigracji w Szwecji przyznała mu norweskie obywatelstwo w 1940 roku. Na wygnaniu, czynił wysiłki mające na celu zbliżenie pomiędzy emigracyjnymi partiami SPD i SAP. W czasie emigracji w Szwecji Willy Brandt wypowiadał się w sprawie stosunku Niemiec do Polski i kształtu jej granic. Uznawał prawo Polaków do odbudowy własnego państwa, do bezpieczeństwa narodowego i niektórych zmian terytorialnych.

Kariera w RFN

Po II wojnie światowej Willy Brandt wrócił do Niemiec jako korespondent prasy skandynawskiej, głównie norweskiej. Relacjonował m.in. przebieg procesu zbrodniarzy nazistowskich w Norymberdze. Pełnił także funkcję attaché prasowego norweskiej misji wojskowej przy Sojuszniczej Radzie Kontroli Niemiec. Po powrocie na stałe do Niemiec, związał swe życie z Berlinem. Rozpoczął pracę w SPD, jako pełnomocnik zarządu partii i jej przedstawiciel we władzach alianckich. Był to początek jego wielkiej kariery politycznej. Był wieloletnim deputowanym w Bundestagu z Berlina Zachodniego. W latach 1957-1966 sprawował funkcję burmistrza Berlina, wykazał się zdolnościami politycznymi zwłaszcza w czasie tzw. II kryzysu berlińskiego w 1958 roku. Brandt zdecydowanie odrzucił ultimatum Chruszczowa, domagającego się zniesienia praw okupacyjnych w Berlinie Zachodnim i przekształcenia go w wolne miasto. Wyrazem poparcia dla nieustępliwej polityki Brandta w Berlinie była wizyta prezydenta USA, Johna F. Kennedy’ego w Berlinie 26 czerwca 1963 roku. W jej trakcie z ust amerykańskiego prezydenta padły słynne słowa: „Ich bin ein Berliner” („Jestem Berlińczykiem”).

Kariera w SPD

W 1964 roku Brandt zastąpił Ericha Ollenhauera na stanowisku przewodniczącego SPD, pełnił tę funkcję do roku 1987. W wyborach parlamentarnych z 1961 i 1965 roku był kandydatem SPD na kanclerza. W okresie rządów Wielkiej Koalicji CDU/CSU i SPD w latach 1966-1969 Brandt pełnił urząd wicekanclerza i ministra spraw zagranicznych. Po wygraniu wyborów do Bundestagu przez koalicję SPD i FDP we wrześniu 1969 roku, Willy Brandt został wybrany na kanclerza (21 października 1969).

Kanclerz RFN

Za swoich rządów podpisał układ o normalizacji wzajemnych stosunków z ZSRR, a 7 grudnia 1970 – układ z Polską. Podczas wizyty w grudniu 1970 w Warszawie oddał hołd ofiarom getta klękając pod Pomnikiem Bohaterów Getta. Zmienił również politykę wobec Wschodnich Niemiec, w grudniu 1972 roku podpisał z NRD układ (tzw. Grundlagenvertrag). W 1973 roku RFN oraz NRD zostały przyjęte do ONZ.

Brandt odnosił sukcesy na polu międzynarodowym, nie powiodło się mu jednak w polityce wewnętrznej. Nie zdołał uporządkować problemów gospodarczych i finansowych Niemiec. Dodatkowo wykrycie szpiega NRD wśród pracowników urzędu kanclerskiego na tyle osłabiło pozycję kanclerza, że ten podał się do dymisji 7 maja 1974 roku (szpiegiem tym był Günter Guillaume). W następnych latach Willy Brandt pełnił nadal funkcję przewodniczącego SPD. Po ustąpieniu w 1987 roku, został honorowym przewodniczącym tej partii.

W latach 1979−1983 był posłem do Parlamentu Europejskiego.