Władimir Władimirowicz Majakowski (ros. Владимир Владимирович Маяковский; ur. 7 lipca/19 lipca 1893 w Baghdati, Imperium Rosyjskie, zm. 14 kwietnia 1930 w Moskwie, Rosyjska Federacyjna SRR) – rosyjski poeta i dramaturg, przedstawiciel kubofuturyzmu okresu rosyjskiego srebrnego wieku, współautor (z Dawidem Burlukiem, Wielimirem Chlebnikowem i Aleksiejem Kruczonychem) futurystycznych manifestów poetyckich (1910-1913).

Biografia

Urodził się w Baghdati (obecnie część Gruzji). Po śmierci ojca, w 1906 roku, wraz z matką i rodzeństwem przeniósł się do Moskwy. Już od wczesnej młodości sympatyzował z ruchem bolszewickim, za co kilkakrotnie był aresztowany, a w 1908 roku więziony.

W latach 1911-1914 studiował w Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury w Moskwie.

Odkrywcą jego talentu był Dawid Burluk, który wprowadził go również w kręgi futurystów. Wraz z nim oraz Wielimirem Chlebnikowem i Aleksiejem Kruczonychem wydał manifest rosyjskiego futuryzmu Policzek smakowi powszechnemu.

W pierwszych latach po rewolucji malował plakaty propagandowe. Współtworzył pismo Lef (ЛЕФ), reaktywowane po jego zamknięciu pod nazwą Nowy lef (Новый ЛЕФ). Działalność obu została przerwana z powodu konfliktu ze środowiskiem literatów w sposób dogmatyczny traktujących rewolucję. Wstąpienie Majakowskiego do Rosyjskiego Stowarzyszenia Pisarzy Proletariackich (Российская Aссоциация Пролетарских Писателей) nie tylko nie uchroniło tych pism, ale przyczyniło się jeszcze do odsunięcia się od niego niektórych przyjaciół.

Z czasem coraz bardziej krytycznie oceniał wyniki rewolucji. W jego twórczości nastąpił pewien rozdźwięk, nie porzucił bowiem swych dawnych poglądów, a mimo to, dostrzegając w jakim kierunku podążał w Rosji komunizm, ośmielił się na otwarte polemiki z socrealistami. Wreszcie padł pod jego adresem klasyczny w owych czasach zarzut o wypaczenia i odejście od doktryny.

Zginął w nie do końca jasnych okolicznościach. Oficjalną przyczyną zgonu ogłoszono samobójstwo. Został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Po swojej śmierci, jako piewca Lenina i rewolucji, stał się wygodnym materiałem propagandowym. Szczególnie często poezja Majakowskiego przywoływana była w epoce stalinizmu.

Debiut jego przypadł na czas przełomowy w literaturze rosyjskiej, kiedy odchodzono od symbolicznego i pełnego metafor opisu świata na korzyść futurystycznych wizji. O ile jednak wiele powstających w tym czasie utworów miało dość miałką treść i pokazowy charakter, będący jedynie afirmacją przynależności do tego ruchu (m.in. sposób pisania z pominięciem zasad ortograficznych), o tyle Majakowski rzeczywiście angażował się w głoszenie postulatów, z którymi się identyfikował. Głosił pochwałę techniki, współczesności i następujących przemian, sprzeciwiał się kultywowaniu tradycji. Tkwiła w tym pewna sprzeczność, ponieważ wizję nowego świata opiewał z pomocą środków negowanych przez futurystów. Podczas gdy animatorzy tego ruchu uciekali od treści na rzecz formy, tworząc zdania pozbawione sensu i skupiając się na fonetycznym brzmieniu zestawionych ze sobą wyrazów, Majakowski używał tych samych środków w sposób kreatywny.

Majakowski w kulturze popularnej

• Postać Majakowskiego pojawia się epizodycznie w filmie Juliusza Machulskiego pt. Deja vu – jest jednym z pasażerów pierwszego rejsu Nowy Jork-Konstantynopol-Odessa. Po zejściu na ląd w Odessie recytuje fragment swego wiersza pt. Sowiecki paszport.