Zdzisław Cackowski (ur. 1 stycznia 1930 w Warząchewce Królewskiej koło Włocławka, zm. 21 czerwca 2016) – polski filozof.

W latach 1946–1950 uczęszczał do szkoły średniej we Włocławku. Studia filozoficzne odbył w latach 1950–1955 na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Łomonosowa w Moskwie, które ukończył pracą dyplomową o pojęciu prawa w filozofii Hegla. Od 1955 pracownik Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie doktoryzował się w roku 1960 na Wydziale Humanistycznym (rozprawa pt. Treść poznawcza wrażeń zmysłowych. Spór o jakości zmysłowe w filozofii marksistowskiej). Habilitację uzyskał w 1962 roku na podstawie rozprawy pt. Problemy i pseudoproblemy, której recenzentami byli profesorowie Narcyz Łubnicki, Adam Schaff, Władysław Krajewski. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w roku 1972, a profesora zwyczajnego w roku 1976. W latach 1986–1989 członek Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa PRL Wojciechu Jaruzelskim z ramienia PZPR. W latach 1987–1990 był rektorem UMCS. Pracował w Instytucie Filozofii tej uczelni.

Zainteresowania naukowe

Jego główne zainteresowania badawcze koncentrowały się na zagadnieniach związanych z problemami filozofii, ze szczególnym uwzględnieniem teorii poznania, filozoficznymi podstawami przekonań i poglądu na świat, zagadnieniami materializmu dialektycznego i historycznego.

Był autorem przeszło 400 publikacji naukowych – książek i artykułów opublikowanych w czasopismach specjalistycznych.

Najważniejsze publikacje

• Treść poznawcza wrażeń zmysłowych (1962);
• Problemy i pseudoproblemy (1964);
• Główne zagadnienia i kierunki filozofii (1966, 6 wydań);
• Główne pojęcia materializmu historycznego (1974);
• Jedność i wielość. Działanie i poznawanie. Wykłady z materializmu dialektycznego (1975);
• Człowiek jako podmiot działania praktycznego i poznawczego (1979);
• Trud i sens ludzkiego życia (1981);
• Ból, lęk, cierpienie (1997);
• Rozum między chaosem a "Dniem Siódmym" porządku (1997);
• Człowiek i świat człowieka. Warstwy "ludzkiego ciała" (2003).