Izrael

Wojna sześciodniowa okazała się taktycznym i strategicznym sukcesem Izraela. Po raz pierwszy od swojego powstania w 1948 państwo Izrael posiadało granice możliwe do obrony przed napaścią. Stało się to dzięki temu, że Siły Obronne Izraela zajęły cały półwysep Synaj i ufortyfikowały się na wschodnim brzegu Kanału Sueskiego. Zajęcie Wzgórz Golan uwolniło żydowskie osiedla Galilei od artyleryjskiego ostrzału, natomiast zajęcie Judei i Samarii zabezpieczyło rejon Tel Awiw-Jafa, a co ważniejsze włączyło w obręb granic Izraela miasto Jerozolimę, która była najważniejszym symbolem judaizmu. Stworzyło to zupełnie nową sytuację strategiczną na Bliskim Wschodzie. Od tego momentu, w przypadku jakiejkolwiek arabskiej agresji, stolice Egiptu (Kair), Jordanii (Amman) i Syrii (Damaszek) znajdowały się w zasięgu działań operacyjnych izraelskiej armii. Każdy potencjalny arabski atak mógł być teraz odpowiednio wcześniej wykryty i powstrzymany zanim zagroziłby państwu Izrael. Po raz pierwszy w swojej nowożytnej historii Izrael był bezpieczny militarnie.

Odnosząc tak spektakularne zwycięstwo Siły Obronne Izraela straciły 779 zabitych, 2563 rannych oraz 14 jeńców. Straty w sprzęcie wojskowym wyniosły: 46 samolotów i 80 czołgów. Koszty wojny obliczono na około 0,5 mld dolarów. Dodatkowo Izraelczycy zdobyli około 800 arabskich czołgów, które po gruntownym zmodernizowaniu umożliwiły wyposażenie dwóch pełnych brygad pancernych. Było to niezwykle ważne w pierwszym powojennym okresie, gdyż Izrael został pozbawiony dostaw sprzętu wojskowego i części zamiennych z Francji, która ogłosiła wobec Izraela embargo. Bardzo szybko miejsce Francji zajęły Stany Zjednoczone. Wiązało się to z koniecznością rozpoczęcia przezbrajania jednostek wojskowych.

Izraelscy politycy częściowo podzielili się w ocenie konsekwencji wojny. Prawicowi politycy okrzyknęli zwycięstwo i otwarcie popierali kolonizację zdobytych arabskich terytoriów. Natomiast część polityków lewicowych, wbrew powszechnemu entuzjazmowi, wyrażała swoje obawy związane z problemem Palestyńczyków. Po krótkim czasie lewica sformowała program "ziemia za pokój", który oferował Arabom zwrot terytoriów okupowanych w zamian za uzyskanie trwałego pokoju.

Arabowie

Wojna sześciodniowa wykazała słabość arabskich wywiadów oraz obnażyła braki w wyszkoleniu arabskich armii. Państwa arabskie zostały w tej wojnie pokonane.

• Egipt przyznał się do 11 500 zabitych, 20 000 rannych i 5500 jeńców. Rozbitych zostało siedem dywizji, w tym dwie pancerne. Utracono 80% sprzętu wojskowego: 350 samolotów, 625 czołgów (w tym 200 porzuconych sprawnych czołgów) i 750 dział artylerii. Dodatkową bolesną stratą dla Egiptu okazała się blokada Kanału Sueskiego, który pozostał zamknięty do maja 1975. Na Jeziorze Gorzkim zostało "internowanych" 14 statków (w tym dwie polskie jednostki: MS Bolesław Bierut i MS Djakarta). Statki te nazwano Żółtą Flotą (ang. Yellow Fleet) od pustynnego piasku nieustannie pokrywającego ich pokłady. Załogi unieruchomionych jednostek zaczęły wydawać okolicznościowe, własnoręcznie wykonane znaczki pocztowe, obecnie poszukiwane przez kolekcjonerów.
• Syria przyznała się do 2500 zabitych, 5000 rannych i 600 jeńców. Rozbitych zostało siedem brygad, w tym cztery piechoty, dwie zmechanizowane i jedna pancerna. Utracono: 57 samolotów i 100 czołgów (w tym 40 porzuconych sprawnych czołgów).
• Jordania straciła około 6000 zabitych, 12 000 rannych i 636 jeńców. Utracono 28 samolotów.
• Irak oficjalnie przyznał się do 10 zabitych, 30 rannych. Utracił też co najmniej 28 samolotów.
• Palestyńczycy – na zajętych w 1967 przez Izrael ziemiach mieszkało w Strefie Gazy 381 tys. Arabów, a na Zachodnim Brzegu Jordanu około 586 tys. Arabów. Zdobyte tereny poddano administracji wojskowej, która starała się przestrzegać czterech zasad:

1. ograniczenie bezpośredniej wojskowej obecności,
2. nieinterweniowanie i normalizacja codziennego życia,
3. poprawa standardów życia i
4. dążenie do otwarcia mostów z przejściami granicznymi na rzece Jordan (umożliwiłoby to połączenie rodzin arabskich, których część przebywała w obozach dla uchodźców w sąsiednich państwach).

Wprowadzanie tych zasad w życie teoretycznie było w interesie lokalnej społeczności arabskiej, ale praktyka okazała się zupełnie odmienna. Na terenach okupowanych pojawili się żydowscy osadnicy, którzy zaczęli zakładać nowe osiedla. W ten sposób Arabowie zaczęli tracić swoją ziemię. Powodowało to wzrost niezadowolenia i było przyczyną licznych konfliktów arabsko-żydowskich, które doprowadziły w 1987 do wybuchu Intifady.

Konsekwencje wojny

Stanowisko państw arabskich po przegranej wojnie było jednoznaczne i nieustępliwe wobec Izraela, uznania istnienia którego konsekwentnie odmawiali przywódcy wszystkich tych krajów. 17 czerwca 1967 ministrowie spraw zagranicznych trzynastu państw arabskich proklamowali w Kuwejcie utworzenie wspólnego frontu walki przeciwko izraelskiej agresji. Postanowiono, że z Izraelem nie będzie żadnych negocjacji, nie będzie traktatu pokojowego i nikt nie uzna istnienia tego państwa. Izolując Izrael politycznie i gospodarczo, postanowiono prowadzić jednoczesną wojnę ze wszystkich kierunków. Te ciągłe ataki ze wszystkich kierunków miały zmęczyć i osłabić Izrael.

W tej walce niezwykle ważnym czynnikiem okazała się Organizacja Wyzwolenia Palestyny, która wykorzystała osłabienie militarne Egiptu i rozpoczęła prowadzenie coraz bardziej samodzielnej polityki. Poglądy jej przywódców stopniowo radykalizowały się, aż w 1969 przywództwo nad OWP przejął Jaser Arafat, wieloletni nieprzejednany wróg kompromisu z Izraelem.

Natomiast w Izraelu, lewicowy rząd premiera Lewi Eszkola doprowadził do uchwalenia 27 czerwca 1967 przez Kneset trzech ustaw dotyczących Jerozolimy. Pierwsza rozszerzała izraelską jurysdykcję na Wschodnią Jerozolimę. Druga powiększyła trzykrotnie powierzchnię miasta Jerozolima. Trzecia ustawa zapewniała ochronę wszystkich obiektów sakralnych i swobodny dostęp do nich dla wyznawców wszystkich religii.