Program I Polskiego Radia wyemitował premierowy odcinek powieści radiowej Matysiakowie

Data wydarzenia:
15.12.1956
Informacje dodatkowe

Matysiakowie – cykliczne słuchowisko radiowe, serial radiowy, emitowany w weekendy na antenie Programu I Polskiego Radia, zapoczątkowany w sobotę 15 grudnia 1956 na antenie Programu II o godzinie 20:35 i obecnie nadawany w soboty o 13:10, w 25-minutowych odcinkach.

Jest to najstarsze i najdłużej kontynuowane słuchowisko w Polsce. W początkowych latach emisji powieści słuchało jej 12 milionów osób.

18 grudnia 2011, Zarząd Polskiego Radia przyznał zespołowi autorów i realizatorów tej powieści – Dżennet Połtorzyckiej-Stampf'l, Januszowi Adamowi Dziewiątkowskiemu, Stanisławie Grotowskiej, Waldemarowi Modestowiczowi, Ewie Szałkowskiej i Marii Chludzińskiej – nagrodę Honorowy Złoty Mikrofon za „wybitne osiągnięcia artystyczne, wieloletni żywy kontakt ze słuchaczami, za inicjatywy uruchamiające ogromną aktywność społeczną”.

23 sierpnia 2014 roku został wyemitowany 3000. odcinek tego serialu.

Opis

Powieść jest tworzona w ultrarealistycznej konwencji nieruchomego mikrofonu umieszczonego na stałe w mieszkaniu fikcyjnej tytułowej rodziny na ul. Dobrej na warszawskim, śródmiejskim osiedlu Powiśle. Jej twórcą i głównym scenarzystą był zmarły w 2007 roku Jerzy Janicki, tam właśnie mieszkający. Nie podaje się nazwisk twórców i aktorów na antenie. Stałe role są zazwyczaj zabierane przez aktorów do grobu (chyba że znikają z innych powodów, na przykład kiedyś politycznych) i dużo rzadziej kontynuowane przez aktorów o podobnym tembrze głosu – można się doliczyć co najmniej sześciu "przejęć".

Mikrofon nie jest jednakże ukryty. Jak w reportażu, postacie zdają sobie sprawę z tego, że są nagrywane, często nawet zapraszają do wysłuchania odcinka i czasami o tym wspominają w trakcie programu. Niekiedy w audycji pojawiały się osoby nie będące aktorami, grając samych siebie (np. Zofia Wóycicka z Towarzystwa Przyjaciół Powiśla)

W czasach przed wolnymi sobotami powieść była wieczorna, emitowana o 19:30 w Programie I i powtarzana w niedzielę o tej samej godzinie w Programie II. W latach 90. program przesunięto na 18:05. Z początkiem XXI wieku była emitowana o 14:30, następnie zaczynała się już o 13:05 i została skrócona z 30 do 25 minut. Od 2008 audycja zaczyna się w soboty o 17:05. Z początkowych milionów słuchaczy zostało już tylko kilkaset tysięcy, w dodatku często nie z pełnego wyboru (np. chorych w szpitalach). W 2007 po śmieci Jerzego Janickiego, twórcy powieści, rozważano nawet zakończenie emisji audycji[5].

Serial nie jest operą mydlaną w ścisłym znaczeniu tego terminu. Jest emitowany tylko w tempie jednego odcinka na tydzień. Nie prowadził promocji produktów i nigdy nie był wypełniaczem między reklamami. Przez ogromną większość lat swojego istnienia był emisją wieczorną, w najlepszym czasie antenowym, a nie popołudniową. Sentymentalne dzieje postaci grają rolę drugorzędną – początkowo Jerzy Janicki nawet często mylił się w sprawach personalnych, wprowadzając niekonsekwencje do następnych odcinków, lecz wobec protestów uważnych i biorących losy postaci bardzo dosłownie słuchaczy, stworzona została wewnętrzna "biblia" opisująca każdą z nich. Postacie nie starają się zaimponować słuchaczom swoim statusem społecznym czy majątkowym – rodzina była robotnicza. Scenariusze, pisane w ciągu tygodnia poprzedzającego czwartkowe albo piątkowe nagranie, są publicystycznie związane z życiem i bieżącymi wydarzeniami w kraju, a niekiedy i w dzielnicy; niegdysiejsza wieczorna godzina nadawania była nawet porą Dziennika Telewizyjnego. Często jedna z postaci wyjaśniając coś innej, zdaje się tak naprawdę dawać rady słuchaczom albo ich przestrzegać, np. przed kredytami w systemie argentyńskim. Sławetny brak odzwierciedlenia powodzi z 1997 wynikł tylko z tego, że wystąpiła ona w okresie wakacyjnym, kiedy kilka odcinków nagrywa się z wyprzedzeniem aby pozwolić głównym aktorom wyjechać na urlopy.

Wydawnictwa RiTV wydały w okresie 1973-1976 cztery tomy powieści.

Matysiakowie otrzymali prawie 3 miliony listów i mnóstwo prezentów, w tym sprzętu AGD, które są rozdawane, np. do domów dziecka i organizacji dobroczynnych.

Imieniem Matysiaków został nazwany istniejący od 1966 Dom pomocy społecznej (dom rencisty) przy ul. Arabskiej 3 na Saskiej Kępie[6], a także popularny w czasach PRL bar mleczny przy ul. Świętokrzyskiej w Warszawie. Imieniem Radiowej Rodziny Matysiaków nazwano także skwer u zbiegu ul. Dobrej i ul. Bednarskiej, położony na warszawskim Powiślu. Dokładny adres mieszkania Matysiaków to ul. Dobra 21 m. 6, 00-384 Warszawa. Nie istnieje on jednak w rzeczywistości: na ulicy Dobrej brak jest numerów nieparzystych 21, 23 i 25, a w miejscu gdzie mogłyby się one znajdować jest skrzyżowanie z ulicą Tamka.

Ekipa

  • Scenariusze: Jerzy Janicki (1956-2007), Stanisław Stampf'l (zmarł), Władysław Żesławski (kiedyś), Dżennet Połtorzycka-Stampf'l (od 1960 do dziś; wdowa po Stanisławie Stampf'lu), Janusz Adam Dziewiątkowski (od 2007)
  • Reżyseria: Zdzisław Nardelli (kiedyś), Stanisława Grotowska (1978-2009), Waldemar Modestowicz (od 2009)[7]
  • Realizacja akustyczna: Ewa Szałkowska (obecnie), Alina Langiewicz (kiedyś)
  • Inspicjentka: Zofia Bajda-Szymańska (zmarła), Maria Chludzińska (obecnie)

Obsada

Losy rodziny Matysiaków przez cały okres nadawania audycji odtwarzało łącznie ponad 250 osób.

Kiedyś
  • Jerzy Bończak (ur. 1949) – Eugeniusz "Gienek" Matysiak[8]
  • Tadeusz Borowski (ur. 1941) – Stanisław "Stach" Matysiak; przejął rolę po Januszu Bukowskim
  • Janusz Bukowski (ur. 1941, zm. 2005) – Stanisław "Stach" Matysiak; przejął rolę po Tadeuszu Janczarze; rola przejęta przez Tadeusza Borowskiego
  • Jan Ciecierski (ur. 1899, zm. 1987) – Józef Matysiak, mąż Heleny, robotnik wykwalifikowany; w odcinku z 28.01.1978 obwieszczono, że przechodzi na emeryturę od 01.02.1978; zmarł w odcinku z 21.02.1987
  • Barbara Drapińska (ur. 1921, zm. 2000) – Aniela Grzelakowa; rola przejęta przez jej siostrę-bliźniaczkę Krystynę Ciechomską
  • Wiesław Drzewicz (ur. 1927, zm. 1996) – Krzysztoń, dozorca domu na Dobrej
  • Andrzej Fedorowicz (ur. 1942) – Eugeniusz "Gienek" Matysiak[8]
  • Tadeusz Fijewski (ur. 1911, zm. 1978) – Wojciech Grzelak, przyjaciel i kolega Józefa z fabryki, umarł w odcinku z 18.11.1978
  • Stefan Friedmann (ur. 1941, odtwarzana postać ur. 1944) – do bojkotu w okresie stanu wojennego; Eugeniusz "Gienek" Matysiak, syn Helenki i Józefa, początkowo nastolatek; ojciec Justyny (z Dorotą) i Piotra (z Elżbietą); rola przejęta przez Jerzego Bończaka (Gienek powrócił z Niemiec w odcinku z 28.03.1987)
  • Tadeusz Janczar (ur. 1926, zm. 1997) – Stanisław "Stach" Matysiak, syn Helenki i Józefa, mąż Wisi od 1959, muzyk, ojciec Kasi (Piekarskiej); rola przejęta przez Janusza Bukowskiego
  • Stanisław Jaworski (ur. 1895, zm. 1970) – Klemens Kolasiński, zmarł w odcinku z 31.10.1970
  • Barbara Klimkiewicz (ur. 1936) – Sokorska – do bojkotu w okresie stanu wojennego; Elżbieta Matysiakowa, pierwsza żona Gienka Matysiaka, poznana w odcinku z 23.02.1963, ślub w odcinku z 27.12.1969, matka Piotra, razem z Gienkiem w stanie wojennym wyjechała do Chociebuża (NRD); aktorka rzeczywiście wyjechała do Niemiec
  • Rafał Kobyliński (ur. 1970, syn Barbary Klimkiewicz) - do bojkotu w okresie stanu wojennego; Piotr Matysiak, syn Gienka Matysiaka i Elżbiety;
  • Sławomira Łozińska (ur. 1953) – Dorota Matysiakowa, druga żona Gienka Matysiaka (ślub 22.04.1990 obwieszczony w odcinku z 21.04.1990), matka Justyny; zrezygnowała po kilkunastu latach; rola przejęta przez Ewę Kanię w 2001
  • Wanda Łuczycka (ur. 1907, zm. 1996) – Stefania Frączakowa
  • Kazimierz Mazur (ur. 1948) – Mietek Piekarski
  • Melania Migalska – Krysia Piekarska (ur. 1994), córka Tomasza i Kasi, nastolatka; rolę przejęła w 2011 roku Aleksandra Kowalicka
  • Józef Nowak (ur. 1925, zm. 1984) – Bronek Grzelak, 1. mąż Danki, przybrany ojciec Józia, zmarł w odcinku z 04.02.1984
  • Stanisława Perzanowska (ur. 1898, zm. 1982) – Helena Matysiakowa, żona Józefa, ślub w 1931 (złote wesele w odcinku z 18.04.1981), gospodyni domowa, matka Stacha, Gienka i Danki, zmarła w odcinku z 29.05.1982
  • Eugeniusz Robaczewski (ur. 1931, zm. 2003) – Lucjan Będkowski, 2. mąż Danki Matysiak, zmarł w odcinku z 06.12.2003
  • Jacek Rozenek (ur. 1969) – Piotr Matysiak, syn Gienka Matysiaka z Elżbietą, urodzony w odcinku z 26.08.1972, mąż Lusi Matysiak; kolejno w tej roli Krzysztof Banaszyk
  • Janina Seredyńska (ur. 1917, zm. 1990) – Zosia Matysiak, krewna z wsi, uczennica szkoły krawieckiej, późniejsza żona Antka Borkiewicza (od odcinka z 25.10.1975), matka Magdy i Jacka, zmarła w odcinku z 26.01.1991
  • Witold Skaruch (ur. 1930, zm. 2010) – Wuj Kostek, wuj Lusi, żony Piotrka.
  • Jarema Stępowski (ur. 1925, zm. 2001) – sąsiad Kalbarczyk, zmarł w odcinku z 27.01.2001
  • Jerzy Tkaczyk (ur. 1923, zm. 2006) – Zygmunt Kotlarz
  • Czesław Wołłejko (ur. 1916, zm. 1987) – Antoni Borkiewicz; mąż Zosi Matysiak od odcinka z 25.10.1975, ojciec Magdy i Jacka; "ciamajdowaty skąpiec"; rola przejęta przez Ryszarda Barycza
  • Janusz Zakrzeński (ur. 1936, zm. 2010) – Leon Szybiński
  •  ? – Kajtek Bartoszewicz, mąż Halinki Rączkówny
  •  ? – Jacek Borkiewicz, syn Zosi i Antoniego, urodzony w odcinku z 21.07.1979
  •  ? – Magda Borkiewicz, córka Zosi i Antoniego, urodzona w odcinku z 27.03.1976
  •  ? – Rozalka Matysiak, matka Zosi, zmarła w odcinku z 12.09.1970
  •  ? – Krzyś Rączka, syn Iwony i Adama, urodzony w odcinku z 28.05.1977

Pozostałe role w przeszłości odgrywali m.in. Hanka Bielicka (ur. 1915, zm. 2006), Maciej Damięcki (ur. 1944), Jan Englert (ur. 1943), Krzysztof Kołbasiuk (ur. 1952, zm. 2006), Tomasz Knapik (ur. 1943), Tadeusz Łomnicki (ur. 1927, zm. 1992), Zofia Merle (ur. 1938), Bronisław Pawlik (ur. 1926, zm. 2002), Tadeusz Ross (ur. 1938), Karol Strasburger (ur. 1947), Roman Wilhelmi (ur. 1936, zm. 1991) i Zbigniew Zapasiewicz (ur. 1934, zm. 2009).

Obecnie

Postacie wytłuszczone pojawiają się w internetowym plebiscycie na ulubionego bohatera powieści, organizowanego przez redakcję słuchowiska.

  • Krzysztof Banaszyk (ur. 1970) – Piotr Matysiak, syn Gienka Matysiaka z Elżbietą, urodzony w odcinku z 26.08.1972, mąż Lusi Matysiak; wcześniej w tej roli Jacek Rozenek
  • Ryszard Barycz (ur. 1924, zm. 2010) – Antoni Borkiewicz; przejął rolę po Czesławie Wołłejko
  • Andrzej Blumenfeld (ur. 1951) od listopada 2009[8] – Eugeniusz "Gienek" Matysiak
  • Henryk Boukołowski (ur. 1937) – Feliks Grabowski, zegarmistrz, lokator od odcinka z 14.12.1963, jego żona umiera w odcinku z 01.11.1980
  • Ewa Konstancja Bułhak (ur. 1971) – Marysia Borkiewiczowa, druga żona Antka Borkiewicza, pochodząca ze Lwowa
  • Stanisława Celińska (ur. 1947) – Iwona Rączkowa, "zawsze sprytna i obrotna", od 1966, żona Adama Rączki od odcinka z 31.08.1974, matka Krzysia
  • Krystyna Ciechomska (ur. 1921) – Aniela Grzelakowa, "nieco zgorzkniała"; rolę przejęła po Barbarze Drapińskiej, swej siostrze-bliźniaczce
  • Bożena Dykiel (ur. 1948) – Iza Jędrzejczakowa, siostra Tadeusza Szymkowskiego
  • Tadeusz Grabowski (ur. 1924) – Zygmunt Kotlarz; wcześniej w tej roli Jerzy Tkaczyk
  • Marcin Hycnar (ur. 1983) – Michał Morawski, bratanek Doroty Matysiak
  • Joanna Jędryka (ur. 1940) – Elżbieta Szymucha, pierwsza żona Gienka, ślub w grudniu 1969, matka Piotra
  • Emilian Kamiński (ur. 1952) – Stefan Rączka, brat Haliny i szwagier Iwony Rączkowej
  • Ewa Kania (ur. 1948) – Dorota Matysiakowa, druga żona Gienka Matysiaka, matka Justyny; przejęła rolę po Sławomirze Łozińskiej w 2001
  • Aleksandra Karzyńska (ur. 1927) – Danka Grzelakowa, córka Helenki i Józefa, 1. mąż Bronek Grzelak, drugi mąż Lucjan Będkowski
  • Aleksandra Kowalicka[9] (ur. 1993) – Krysia Piekarska (ur. 1994), córka Tomasza i Kasi, nastolatka; wcześniej w tej roli Melania Migalska
  • Emilia Krakowska (ur. 1940) – dozorczyni Lola Pojemnicka
  • Krystyna Królówna (ur. 1939) – Monika Biegłowska
  • Monika Kwiatkowska (ur. 1975) – Stella
  • Łukasz Lewandowski (ur. 1974) – Adam Grzelak, syn Ali i Józia Grzelaków, brat Marty, urodzony w 1988 r.
  • Ludmiła Łączyńska (ur. 1923) – Jadwiga "Wisia" Matysiakowa, żona Stacha od 1959, matka Kasi Piekarskiej; najczęstsza postać i "fundament" słuchowiska
  • Tomasz Marzecki (ur. 1949) – Tomasz Piekarski, mąż Kasi, ojciec Małgosi i Krysi
  • Agnieszka Migalska[8] – Kasia Piekarska z domu Matysiak, córka Wisi i Stacha, urodzona w 1960 (odcinek z 25.06.1960), żona Tomasza Piekarskiego, matka Małgosi i Krysi
  • Zuzanna Migalska – Justyna Matysiak, córka Doroty i Gienka
  • Jan Mateusz Nowakowski (ur. 1946) – Józio Grzelak, adoptowany w wieku 4 lat (odcinek z 17.04.1965) syn Danki i Bronka Grzelaka
  • Lech Ordon (ur. 1928) – mecenas Heliodor Breit
  • Joanna Pach (ur. 1980) – Małgosia Piekarska, urodzona w odcinku z 06.09.1986, córka Tomasza Piekarskiego i Kasi
  • Tadeusz Pluciński (ur. 1926) od lipca 2009 – Stanisław "Stach" Matysiak
  • Artur Pontek (ur. 1975) – Janek Bocianowski
  • Aleksandra Rojewska (ur. 1966) – Joasia Szymucha, córka Elżbiety, urodzona w odcinku z 27.02.1988
  • Justyna Sieńczyłło (ur. 1969) – Halina Rączkówna, siostra Stefana, żona Kajtka Bartoszewicza od odcinka z 06.03.1974
  • Marek Siudym (ur. 1948) – dozorca Edward Klimczuk
  • Przemysław Stippa (ur. 1981) – Jacek Borkiewicz
  • Wacław Szklarski (ur. 1934) – Tadeusz Szymkowski, brat Izy Jędrzejczakowej
  • Barbara Szyszko – Ola Szymkowska
  • Katarzyna Tatarak (ur. 1965) – Lusia Matysiak, żona Piotra Matysiaka
  • Jolanta Wołłejko (ur. 1942) – Ola Szymkowska (od 2005 r.). Aktorka jest córką Czesława Wołłejko (odtwarzającego kiedyś Antoniego Borkiewicza) i siostrą Magdaleny Wołłejko (odtwarzającej Alę Grzelak).
  • Magdalena Wołłejko (ur. 1955) – Ala Grzelak z domu Kotarska, żona Józia Grzelaka (ślub w odcinku z 22.09.1984), matka Marty i Adasia
  •  ? – Marta Grzelak, córka Ali i Józia, ur. 05.02.1985 w odcinku z 09.02.1985, siostra Adasia
  •  ? – Ewa Marczak, córka Oli Szymkowskiej, urodzona w odcinku z 06.05.1978
  • Marcin Mroziński (ur. 1985) - Josh Stokovski
  • Wojciech Brzeziński (ur. 1975) - Marcin Grycko, przyjaciel Lusi i Piotra Matysiaków, z którym przyjaźnią się od młodzieńczych lat

 

Brak powiązanych wydarzeń

Źródła: wikipedia.org

Brak miejsc przypisany

    Żadne osoby przypisane

    Tagi