Wiktor Teofil Gomulicki (pseud. Fantazy, ur. 17 października 1848 r. w Ostrołęce, zm. 14 lutego 1919 r. w Warszawie) – polski poeta, powieściopisarz, eseista, badacz historii Warszawy, kolekcjoner. Jeden z najważniejszych twórców polskiego pozytywizmu.

Tablica upamiętniająca miejsce urodzenia Gomulickiego

Tablica na murach miejskich w Warszawie

Nekrologi z prasy warszawskiej, po śmierci Wiktora Gomulickiego w 1919 r.

Dzieciństwo, upamiętnione później w powieści dla młodzieży Wspomnienia niebieskiego mundurka (1906), spędził w Pułtusku. Uczęszczał tam do gimnazjum przy klasztorze Ojców Benedyktynów. Od 1864 roku mieszkał w Warszawie, gdzie ukończył gimnazjum i w roku 1866 rozpoczął studia prawnicze w Szkole Głównej. W trakcie ich trwania zadebiutował jako poeta na łamach "Tygodnika Ilustrowanego". Gdy w roku 1869 uczelnia została przekształcona w uniwersytet rosyjski, Gomulicki porzucił naukę.

W latach 1873-1874 i 1887-1889 pracował w redakcji "Kuriera Warszawskiego", 1875-1888 "Kuriera Codziennego", w 1874 roku redagował "Muchę", w 1881 roku "Kolce", w latach 1889-1890 "Tygodnik Powszechny", współpracował z "Prawdą", "Świtem", "Krajem". W 1893 otrzymał od belgijskiej Akademii Sztuk, Umiejętności i Literatury medal pierwszej klasy i dyplom honorowy. W 1911 skazany na rok twierdzy za napisanie przedmowy do opowiadania Adama Mickiewicza (kary nie odbył dzięki amnestii dla przestępców politycznych). W 1912 r. w 30-lecie pracy pisarskiej uczczony wydaniem obszernego wyboru jego drobnych utworów pt. Pokłosie. W 1918 r. otrzymał nagrodę literacką im. Elizy Orzeszkowej. Zmarł w wieku 70 lat, został pochowany na Powązkach.

Jego syn – Juliusz Wiktor Gomulicki (1909-2006) – był znanym historykiem literatury i eseistą, natomiast prawnuk Maurycy Gomulicki jest cenionym grafikiem i fotografem.

Twórczość

W jego twórczości największe znaczenie mają utwory poetyckie, odznaczające się finezyjną kunsztownością formy, o urozmaiconej strofice i budowie wersyfikacyjnej (Poezje 1882, Poezje 1886, Nowe pieśni 1896, Wiersze. Zbiór Nowy 1901, Biały sztandar 1907, Światła 1919, Pod znakiem Syreny 1944). Tworzył także utwory o tematyce refleksyjno-filozoficznej i pacyfistycznej. W swojej twórczości poruszał tradycje, życie codzienne i piękno Warszawy (W kamienicy „Pod Okrętem”, Schadzka, Warszawa wczorajsza). Szereg wierszy poświęcił Ostrołęce, miastu w którym się urodził (Nad błękitną moją Narwią). Pozostawił po sobie kilka powieści historycznych, mnóstwo felietonów, był również płodnym nowelistą. Będąc też tłumaczem poezji pierwszy w Polsce przekładał Ch. Baudelaire’a (Kwiaty zła). Jako jeden z nielicznych autorów z tamtego okresu głosił wielkość twórczości Norwida zamierzając opracować jego monografię.

Główne utwory

Utwory swoje drukował od roku 1870, pierwsze zbiory poezji w latach 1873 i 1882, z następnych najważniejsze: „Poezje” (1887), „Nowe pieśni” (1896), „Pieśń o Gdańsku” (1900), „Wybór wierszy” (1900), „Biały sztandar” (1906, poezje pacyfistyczne), „Światła” (1919). Niemniej wybitny prozaik. Zbiory nowel oddzielnie od r. 1868, niektóre z nich (Chałat, Oracz, Nieprzespany sen pani Maciejowej, Filemon i Baucis i in.) do dziś bardzo popularne, jubileuszowy wybór nowel pt. „Pokłosie” (1913). Z licznych powieści najważniejsze: „Cudna mieszczka” (1897), „Miecz i łokieć” (1903), „Ciury” (1907), „Siódme amen IMC Pana Mokrzeckiego” (1910), „Car widmo” (1911), „Bój olbrzymów” (1913). Z utworów powieściowych dla młodzieży najpopularniejsze „Niedziela Romcia” (1896) i „Wspomnienia niebieskiego mundurka” (1906). W „Opowiadaniach o starej Warszawie” (3 t., 1900—1909, wyd. II. 2 t. 1913) stał się piewcą stolicy Polski. Wiele ciekawych szczegółów z lat dawnych zebrał w dwóch tomach szkiców literackich: „Kłosy z polskiej niwy” (1912) i „Sylwety i miniatury literackie” (1916). Zbiorowego wydania pism Gomulickiego i obszerniejszej oceny jego twórczości brak.