Z domu Wiktoria Melita Sachsen-Coburg-Gotha (ur. 25 listopada 1876 w Valettcie (Malta), zm. 2 marca 1936 w Amorbach) – członkini brytyjskiej rodziny królewskiej, wnuczka brytyjskiej królowej Wiktorii. W latach 1894-1901, wielka księżna Hesji, później wielka księżna Rosji jako Wiktoria Fiodorowna.

Młodość

Wiktoria Melita była córką Alfreda, księcia Edynburga, oraz wielkiej księżnej Rosji Marii Aleksandrowej. Jej ojciec był drugim synem królowej Wiktorii i jej męża księcia Alberta. Jej matka była córką cara Aleksandra II i carycy Marii Aleksandrownej.

Jako członkini rodziny królewskiej Wiktoria miała tytuł Jej Królewska Wysokość Wiktoria, księżniczka Edynburga. W rodzinie nazywana była Ducky. W chwili urodzenia była dziesiąta w kolejce do brytyjskiego tronu. Jej siostrami były Maria, królowa Rumunii, Aleksandra, księżna Hohenlohe-Langenburg oraz Beatrycze, księżna Hiszpanii.

Pierwsze małżeństwo

W 1894 roku wyszła za mąż za Ernesta Ludwika, wielkiego księcia Hesji. Wiktoria rozwiodła się z mężem w 1901 roku. Powodem rozwodu była miłość Wiktorii do kuzyna. Para doczekała się jednej córki:

• księżniczki Elżbiety Heskiej (1895-1903), zmarłej dwa lata po rozwodzie rodziców.

Wiktoria Melita wyszła za Ernesta Ludwika za namową swojej babki, królowej Wiktorii, choć już wtedy kochała Cyryla. Ernest nie interesował się kobietami, co pogarszało sytuację w małżeństwie Wiktorii.

Drugie małżeństwo

Z powodu braku zainteresowania Wiktorią Melitą jej pierwszego męża, księżna zaczęła spędzać całe tygodnie z Cyrylem w Rosji i Niemczech. W 1905 roku w Niemczech, w tajemnicy poślubiła z miłości swego kuzyna, wielkiego księcia Cyryla. Choć rosyjska Cerkiew nie zezwalała na zawarcie małżeństwa pomiędzy kuzynami pierwszego stopnia, jak miało to miejsce w tym przypadku, Wiktoria Melita przeszła na prawosławie dopiero trzy lata po ślubie. Za namową żony, będącą siostrą byłego męża Wiktorii, carycy Aleksandry, car Mikołaj II wygnał z Rosji tę parę, która najpierw zamieszkała w Niemczech, a następnie we Francji. Wiktoria i Cyryl mieli troje dzieci:

• Marię (1907-1951);
• Kirę (1909-1967);
• Włodzimierza (1917-1992), głowę rosyjskiej rodziny carskiej.

Wiktoria była osobą o błyskotliwej inteligencji i silnej osobowości. To ona była siłą napędową związku, który łączyła wielka namiętna miłość: pomagała Cyrylowi zapomnieć o okrucieństwach wojny rosyjsko-japońskiej, podjęła decyzję o przeniesieniu się do Francji, zachęcała też męża do wzięcia na siebie obowiązków głowy rodu Romanowów po śmierci Mikołaja II. Z inicjatywy tej niezwykłej kobiety Saint-Briac, siedziba rodziny, stało się miejscem spotkań rosyjskiej emigracji we Francji i symbolem monarchii na wygnaniu.

W pewnym momencie Wiktoria wycofała się z aktywnego życia i zamknęła w milczeniu, które bardzo niepokoiło najbliższych, a zwłaszcza siostrę, rumuńską królową Marię. Zmarła w 1936 roku. Po śmierci Wiktorii jej rodzinie trudno było się odnaleźć.