Katastrofa

Tramwaj linii 6, zestawiony z wagonu typu Konstal 4N z 1958 r. i dwóch poniemieckich wozów doczepnych z 1930 r., prowadziła 34-letnia motornicza Krystyna Pressejsen. O godzinie 6:35, na zbiegającej ostro ku Odrze (kąt pochyłu 5 stopni) i do tego zakręconej na końcu pod kątem 45 stopni ulicy Wyszaka, zepsuły się hamulce elektrodynamiczne tramwaju. Rozpędzony do dużej prędkości i przeładowany (w trzech wagonach znajdowało się ok. 500 pasażerów, część z nich jechała na stopniach, na zewnątrz wagonów) skład, na pierwszym zakręcie w lewo, wyskoczył z szyn. Pierwszy wagon przewrócił się, a drugi wskutek uderzenia o słup trakcyjny dodatkowo przełamał się na dwie części. Oba sunęły jeszcze wzdłuż ulicy, miażdżąc wielu pasażerów. Najbardziej poszkodowani zostali pasażerowie pierwszego wagonu. Akcję ratunkową utrudniał mrok.

W katastrofie zginęło 15 osób, w tym 7 na miejscu, kolejne 8 w wyniku ciężkich obrażeń, w szpitalach. 42 osoby zostały ciężko ranne, ponad 100 innych odniosło lżejsze obrażenia. Niektórzy z nich zostali dodatkowo poszkodowani (lub nawet zabici) już w trakcie akcji ratowniczej: podnoszony przez dźwig tramwaj zerwał się z liny i z wysokości kilkudziesięciu centymetrów spadł na rannych leżących na bruku.

Przyczyny i następstwa katastrofy

Badająca sprawę komisja Ministerstwa Gospodarki Komunalnej na czele z wiceministrem Jerzym Majewskim orzekła, że do katastrofy doprowadziła awaria eletrodynamicznego układu hamulcowego. Zawiodły silniki - w nastawnicy przepaliły się obwody.

W następstwie tragedii:

• zakazano tworzenia trójskładów
• wprowadzono elektryczny system zamknięć drzwi
• przeprowadzono ogólnopolską kontrolę układów hamulcowych tramwajów
• wprowadzono nakaz instalowania hamulca szynowego

w Szczecinie:

• zamknięto linię tramwajową na ulicy Wyszaka i zastąpiono nową - na ulicy Parkowej
• dla odciążenia linii tramwajowych: nr 6 i nr 8 wprowadzono kursy dziesięciu przegubowych autobusów marki Jelcz

W 1978 r. ulicę Wyszaka (do 1945 zwanej Klosterhof, a do końca lat 50. ul. Słoneczną) zlikwidowano pod budowę zachodniego węzła Trasy Zamkowej.

Teorie spiskowe

Wkrótce po katastrofie w materiałach tzw. drugiego obiegu, zaczęły funkcjonować teorie spiskowe, z których największą popularność zyskała hipoteza o wpływie walk frakcyjnych w PZPR na katastrofę. Rok 1967 w środowisku szczecińskim był okresem nasilonych konfliktów o podłożu antysemickim, a także walk między frakcjami Puławian i Natolińczyków w ramach Partii. Hipoteza podaje tych pierwszych jako inicjatorów rzekomego zamachu, w efekcie którego miało dojść do odwołania władz miasta wspieranych przez wysoko postawionych w strukturze partyjnej Natolińczyków. Zwolennicy tej teorii nie zyskali jednak poparcia ze strony rodzącej się wówczas opozycji i po krótkim czasie zaniechali działań zmierzających do wyjaśnienia okoliczności tragedii.